این که در دهه ۲۰۳۰ چگونه زندگی می‌کنیم، ارتباط نزدیکی با این روزهای بشر دارد. سلامتی و رفاهی که در یک‌دهه آینده خواهیم داشت روی ایده‌های خلق‌شده امروزمان ساخته و پرداخته می‌شود. عده‌ای با به‌خدمت گرفتن محققان متعدد، روی حوزه‌های علمی و مهندسی سرمایه‌گذاری می‌کنند تا دهه‌های آینده خود و بشر را تضمین کنند و به تعریف خود بتوانند قله‌ها را فتح کنند. اما در این میان کسانی هم هستند که می‌دانند ایده‌ها و راه‌حل‌های نوآورانه جدید برای مشکلات کنونی نه‌تنها بر وضعیت مالی آنها تاثیر می‌گذارد، بلکه می‌تواند در مدت‌زمان کوتاه‌تری با سرعت بیشتر به بهبود وضعیت انسان و سلامت زیستگاه‌های او در زندگی منجر شود. پایگاه clarivate به‌تازگی جدیدترین فهرست از ۱۰۰ نوآور برتر دنیا را در سال ۲۰۲۳ منتشر کرده است که شامل شرکت‌ها و موسسات پژوهشی می‌شوند.
آنچه درحال‌حاضر و آینده‌ای نزدیک تحت‌عنوان ایده‌های تجاری و کاربردی اجرایی می‌شود، براساس پژوهش‌ها و اکتشافات گذشته‌ای نزدیک ساخته‌شده، بدان‌معنا که داده‌های نوآوری و ایده‌های کاربردی جزء الزامات نوآوری و تصمیم‌گیری‌های آکادمیک و تجاری است. به‌عبارتی کسانی که به آینده چشم دوخته‌اند باید راه‌حل‌های علمی امکان‌پذیر و ابداع‌شده را مدنظر قرار داده و از این ظرفیت‌ها در مواجهه با آینده بهره‌مند شوند. آنها اغلب ایده‌های خود را به دانش و درنهایت به شکل‌گیری یک راه‌حل اساسی منتقل می‌کنند. این اقدامات، افقی را که در سر می‌پرورانند و نیز ماهیت دنیای آنها و راه‌حل‌های موجود را دگرگون می‌کنند. خلق دانش جدید مانند رودخانه‌ای پیچیده است که توسعه‌های علمی و مهندسی راهی را از دل اکتشافات به‌سوی افق‌های روشن‌تر باز می‌کنند. امروزه جریان نوآوری از شاخه‌های فرعی متعددی تامین می‌شود که منجر به شکل‌گیری ایده‌های جدید از دل بسیاری از برنامه‌های پژوهشی می‌شود.
کمپانی‌های شاخص در رده ۱۰۰ کمپانی برتر
در میان کمپانی‌هایی که جزء ۱۰۰ کمپانی برتر دنیا رده بندی شده‌اند، برخی کمپانی‌ها هستند که برای چندمین بار است که جزء برترین‌ها قرار می‌گیرند و برخی هم برای اولین بار است که این جایگاه را از آن خود می‌کنند. از ایالات متحده آمریکا، کمپانی آلفابت به‌عنوان کمپانی مادر گوگل، کمپانی Applied Materials و کمپانی امرسون جزء کمپانی‌هایی هستند که برای چندمین بار جزء ۱۰۰ کمپانی برتر نوآور در دنیا قرار می‌گیرند. از کشور ژاپن هم صنایع سنگین «کووازاکی» و «نیچیا» برای اولین بار از سال ۲۰۲۱ در رده ۱۰۰ کمپانی برتر جهان جای گرفته‌اند. شرکت اروپایی فعال در حوزه نیمه‌رساناها موسوم بهNXP Semiconductor نیز جزء کمپانی‌هایی است که برای بار چندم جزء ۱۰۰ کمپانی برتر قرار گرفته‌اند. در این میان، پنج شرکت هم هستند که برای نخستین بار در رده ۱۰۰ نوآور برتر دنیا قرار گرفته‌اند. شرکت چینی AAC Technologies فعال در حوزه الکترونیک، شرکت تایوانی فناوری Nanya فعال در حوزه نیمه‌رساناها، کمپانی Winbond Electronics تایوان، کمپانی ژاپنی Nidec فعال در تولید درایو الکتریکی و کمپانی آمریکایی Otis Worldwide سازنده آسانسور جزء همین شرکت‌هایی قرار می‌گیرند که به عبارتی، کمپانی اولی به شمار می‌روند.
اختصاص بیشترین سهم استناد از مقالات اروپایی توسط آمریکایی‌ها
در این گزارش، انتشار پژوهش و نوآوری در سطح جهانی در هم تنیده شده و ارتباط تنگاتنگی با هم دارند و بررسی مقالات موسساتی که از سوی مراکز تحقیقاتی مورد استناد قرار گرفته‌اند نشان می‌دهد که چگونه ایده‌های پژوهشی از منطقه‌ای به منطقه دیگر گسترش می‌یابد و قدرت پیوند ایده‌ها بین پژوهش‌ها در یک منطقه تا توسعه اختراعات در منطقه دیگر تا چه اندازه است. علاوه‌براین، چنین تحلیلی در درجه اول پیوندهای عمیق پژوهشی را بین اروپا و آمریکا نشان می‌دهد به‌طوری که ۵ درصد از اختراعات اروپایی به مقالات پژوهشی آمریکایی و تقریبا ۱۱ درصد از اختراعات آمریکا به پژوهش‌های اروپایی استناد می‌کنند. درواقع، ماهیت فرامرزی تحقیق و جریان ایده توسعه‌یافته، نمونه خوبی در آکادمی علوم چین به شمار می‌رود به‌طوری‌که ۹۵ درصد استنادها متعلق به موسساتی است که آکادمی را تشکیل می‌دهند و در چین مستقر نیستند. طبق این داده‌ها، سازمان‌های آمریکایی که عضو ۱۰۰۰ نوآور جهانی هستند، بیشتر به پژوهش‌های چینی استناد می‌کنند که ۲٫۷ درصد از ابداعات را در مقایسه با یک درصد سایر ابداعات شامل می‌شوند و این بیانگر جایگاه چینی‌ها در ایده‌پردازی و ابداعات است.
آسیای شرقی به استثنای چین مقالات موسسات و سازمان‌های اروپایی، چینی و آمریکایی را مورد استناد قرار می‌دهند که در این میان، استناد از ۱۸ هزار و ۲۴۷ مقاله در صدر استنادات آنها قرار می‌گیرد. بعد از آن نیز آمریکا با ۱۶۲۱۸ مقاله بیشترین استنادهای مقالات را به خود اختصاص داده است. همچنین حدود ۸۳۶۸ مقاله چین مورد استناد آسیای شرقی قرار می‌گیرد.
در اروپا، بیشترین استنادها مقالات محققان آمریکایی با ۱۹ هزار و ۷۲۸ استناد است. رتبه بعدی به استناد از مقالات کشورهای آسیای شرقی به استثنای چین با ۵۲۹۷ مقاله تعلق دارد. اروپایی‌ها همچنین در ۵۵۸۴ مقاله به مقالات چینی استناد می‌کنند.
چینی‌ها بیش از هر چیز به مقالات علمی اروپایی‌ها استناد می‌کنند که رقم آن حدود ۵۹۸۹ استناد به مقاله گزارش شده است. بعد از اروپا، به‌رغم تمام نزاع‌های سیاسی که بین آمریکا و چین حاکم است، چینی‌ها به مقالات علمی موسسات و مراکز علمی آمریکا استناد می‌کنند که حدود ۵۲۵۳ مورد استناد به مقالات گزارش شده است. علاوه‌بر این، چینی‌ها تنها در ۲۳۵۲ مقاله به مقالات موسسات آسیای شرقی استناد می‌کنند.
آمریکا بیشترین میزان استناد به مقالات را بین سایر کشورها در اختیار دارد به‌طوری‌که بیشترین استنادها را به مقالات اروپا دارد و رقمی بالغ بر ۵۳ هزار و ۴۷۹ مقاله را شامل می‌شود. پس از آن، بیشترین استناد به مقالات با حجم ۱۳ هزار و ۱۸۲ مقاله به چین برمی‌گردد. آمریکایی‌ها در ۱۱ هزار و ۸۸۶ مقاله به مقالات کشورهای آسیای شرقی استناد می‌کنند.
معیارهای انتخاب ۱۰۰ نوآور برتر دنیا
از میان تعداد متعددی از شرکت‌ها و کمپانی‌هایی که در حوزه نوآوری فعالیت می‌کنند، انتخاب ۱۰۰ نوآور برتر جهان قطعا باید براساس معیارهای خاصی انتخاب شود تا بتواند صحیح و بدون‌نقص باشد. طبق گزارشی که پایگاه clarivate برای شاخص این انتخاب‌ها منتشر کرده، شرکت‌کنندگان در این رتبه‌بندی باید از سال ۲۰۰۰ بیش از ۵۰۰ اختراع ثبت‌شده داشته باشند. آنها همچنین باید در ارزیابی پنج‌ساله ۲۰۲۳، بیش از ۱۰۰ اختراع دارای مجوز داشته باشند. سپس شرکت‌کنندگان براساس سهم و میزان اختراعات بین‌المللی (ایده‌هایی که در بیش از یک کشور یا منطقه به ثبت رسیده باشند) نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرند که به این واسطه یک‌معیار بین‌المللی هم به سایر معیارها افزوده می‌شود. بعد از طی این مراحل اولیه، کار به محک زدن نوآوری شرکت‌ها می‌رسد و محققان تمام نوآوری‌ها را در «شاخص اختراعات جهانی درونت» (DWPI) ارزیابی کرده و آنها را براساس چهار فاکتور امتیازدهی می‌کند. معیار تاثیرکه میزان برتری فنی شرکت‌کنندگان را در اختراع از طریق تاثیر آن بر ایده دیگران ارزیابی می‌کند. معیار موفقیت که میزان دارایی اقتصادی را ارزیابی می‌کند و اختراع به عنوان یک ایده معتبر و بدیع در تولید نقش دارند. معیار جهانی‌سازی که این معیار میزان سرمایه‌گذاری پولی و جغرافیایی در اختراعات را ارزیابی می‌کند و معیار نادر بودن که بررسی می‌کند اختراع در کدام قسمت منحنی توسعه قرار دارد. در ادامه معیارها و شاخص‌های ارزیابی، قدرت اختراع از دیگر معیارهایی است که برای رتبه‌بندی برترین نوآوران مدنظر قرار می‌گیرد. این معیار، امتیاز ترکیبی چهار عامل را برای اختراع دربرمی‌گیرد. هر اختراع براساس چهار معیار بیان‌شده در مقایسه مستقیم با سایر ایده‌های ثبت‌شده ارزیابی می‌شود. رتبه‌بندی برترین نوآوران براساس قدرت اختراع نوآوری در میانه فعالیت طی پنج‌سال گذشته انجام می‌شود. این میانگین، نیمی از اختراعات رده بالا را از اختراعات رده پایین جدا می‌کند. درنهایت از ضرب «میانگین قدرت اختراع» در عامل بین‌المللی می‌توان نمره نوآور جهانی را به‌دست آورد.
شرکت‌های نوآور ۲۰۲۳
در گزارشی که سایت clarivate منتشر کرده، فهرستی از ۱۰۰ موسسه برتر نوآور در سال ۲۰۳۰ بیان شده است. طبق این گزارش، شرکت چندملیتی ۳M یکی از برترین‌های این فهرست به شمار می‌رود. این شرکت آمریکایی در صنایع مواد و مواد شیمیایی فعالیت می‌کند. ۳M یک شرکت فناورانه چندملیتی است که همچنین در تولیدات صنعتی، ایمنی و کالاهای مصرفی و تجهیزات فعالیت می‌کند و پیش‌تر به‌عنوان یک شرکت تولیدی و معدن کاری مینسوتا شناخته می‌شد. بیش از ۶۰ هزار محصول تحت برندهای مختلف دارد. کل درآمد این شرکت در سال ۲۰۲۲ حدود ۳۵ میلیارد دلار، درآمد خالص ۶ میلیارد دلار و کل دارایی‌های این شرکت ۴۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار گزارش شده است. میزان سرمایه‌گذاری این شرکت روی R&D قریب‌به یک میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار است.
همچنین شرکت چینی فناوری‌های AAC در حوزه تجهیزات الکترونیکی و محاسباتی، یکی از شرکت‌های پیشرو در ارائه راه‌حل‌های تجربه حسی با هدف ساختن آینده فناوری‌های حسی تعاملی است و سابقه طولانی در ساخت فناوری‌های الکترونیک، نوری، هاپتیک، حسگرها و نیمه‌رساناها دارد. کل درآمد این شرکت در سال ۲۰۲۱ حدود ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار برآورد شد. میزان سرمایه‌گذاری این شرکت روی R&D حدود ۱۰ درصد از کل درآمد این شرکت را به خود اختصاص می‌دهد.
شرکت سوئیسی ABB فعال در حوزه سیستم‌های صنعتی است. این شرکت فناورانه در حوزه الکترونیک و خودروسازی و نیز سیستم‌های صنعتی فعالیت می‌کند. کل درآمد این شرکت در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۲ به ۷ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار رسید. درآمدهای عملیاتی آن نیز یک میلیارد و ۱۸۵ میلیون دلار عنوان شده است. هزینه سالانه این شرکت روی بخش R&D در سال ۲۰۲۲ حدود یک میلیارد و ۱۶۶ میلیون دلار گزارش شده است. شرکت ژاپنی AGC با فعالیت در صنایع مواد و مواد شیمیایی، شرکت فرانسوی ایرباس فعال در صناعی دفاعی و هوافضا، شرکت آمریکایی آلفابت فعال در صنایع نرم افزار، رسانه و فینتک؛ شرکت چینی Ant Group هم در صنایع نرم‌افزار، رسانه و فینتک؛ شرکت آمریکایی Applied Materials فعال در صنایع نیمه‌رساناها؛ شرکت هلندی است ASML فعال در زمینه صنایع نیمه‌رساناها و شرکت تایوانی AUO فعال در صنایع تجهیزات الکترونیکی و محاسباتی جزء این فهرست قرار می‌گیرند. البته این فهرست را می‌توان از نگاه دیگری هم مورد بررسی قرار داد. یکی از موضوعات قابل‌توجه، تعداد شرکت‌های برتری است که در رتبه‌بندی سال‌های اخیر بیشترین حضور در جمع برترین نوآوران را به خود اختصاص داده‌اند.
برترین حوزه‌های پژوهشی در دنیای ابداعات
زمانی که حرف از بررسی مقالات پژوهشی و ارتباط آن با ابداعات و نوآوری‌ها در دنیا و معرفی برترین‌های نوآوری می‌شود، می‌توان شدت ارتباط پژوهشی را مشاهده کرد که مسئولیت هدایت ایده‌ها به بازار را برعهده می‌گیرد. در میان بخش‌های مختلف پژوهشی که بیش از همه مورد استناد موسسات و دانشگاه‌ها قرار می‌گیرند، بخش دارویی بیشترین سهم از مقالات پراستناد را به خود اختصاص می‌دهند که نشان از اهمیت اساسی پژوهش علوم زیستی در توسعه داروها و درمان‌های جدید دارد. این امر بیانگر تفکر عمیق‌تر و نقش پژوهش در کشف رویکردهای جدید است که نشان‌دهنده مشارکت‌های پژوهشی، دانشگاهی و تجاری ۲۰ ساله است. با توجه به اینکه بخش‌های پزشکی و فناوری زیستی از ۱۵ حوزه پژوهشی در رده پنجم قرار می‌گیرد، بار دیگر بر اهمیت صنعت علوم زیستی در میان پژوهش‌ها تاکید می‌کند. در سطوح بالاتر، کثرت پیوند پژوهشی در هر بخش، شکافی را میان بخش‌هایی مانند حوزه‌های خودرو، هوافضا، الکترونیک، نیمه‌رساناها و مخابرات با بیشترین ارتباط با مهندسی و در مقابل، بخش‌های علمی سنگین‌تر مانند شیمی و علم مواد نشان می‌دهد. حوزه‌هایی چون انرژی و برق جزء بخش‌هایی هستند که در این شکاف قرار نمی‌گیرند و به‌طور بالقوه‌ای نشان‌دهنده اهمیت پژوهش‌های دانشگاهی به‌منظور دستیابی به منابع انرژی پایدارتر است.
موسسات نوآور مشتری کدام دانشگاه هستند؟
آنچه درکنار معرفی ۱۰۰ موسسه و شرکت نوآور برتر دنیا قرار گرفته، معرفی ۵۰ سازمان پژوهشی است که پژوهش‌ها و تحقیقات این سازمان‌ها اغلب مورد استناد موسسات و شرکت‌های برتر نوآور دنیا در سال ۲۰۲۳ قرار می‌گیرد. این موسسات از راه‌حل‌های مهندسی به‌عنوان زیربنای طراحی نوآوری‌های خود استفاده می‌کنند. در فهرستی که clarivate منتشر کرده، آکادمی علوم چین رده نخست را بین ۵۰ سازمان پژوهشی دیگر قرار می‌گیرد که ۲۱۳۴ مقاله منتشرشده ازسوی این مرکز مورد استناد نوآوران دنیا قرار گرفته‌اند. دانشگاه MIT آمریکا با تفاوت زیادی نسبت به آکادمی علوم چین رده دوم را از آن خود کرده است. ۱۷۹۰ مقاله این مرکز آموزشی مورد استناد قرار گرفته است که نسبت به آکادمی علوم چین تفاوت ۳۴۴ مقاله‌ای دارد. در دانشگاه استنفورد آمریکا که در رده سوم جا گرفته است، ۱۶۶۹ گزارش مورد استناد موسسات برتر قرار گرفته است. در ادامه دانشگاه کالیفرنیا، برکلی که چهارمین مرکز پژوهشی است، ۱۴۲۴ مقاله پژوهشی مورد استناد موسسات و دانشگاه‌های برتر دنیا قرار گرفته‌اند. دانشگاه هاروارد نیز که در رده پنجم قرار گرفته، ۱۲۸۶ مقاله پژوهشی مورد استناد دارد. ۱۰۷۵ مقاله پژوهشی دانشگاه شینهوآ چین با رده ششم مورد استناد برترین موسسات دنیا قرار دارند. بعد از آن به ترتیب دانشگاه فنی نانیانگ سنگاپور با ۱۰۱۳ مقاله، دانشگاه میشیگان نیز ۹۷۳ مقاله، دانشگاه کالیفرنیا با ۹۶۱ مقاله و دانشگاه تورنتوی کانادا با ۹۳۱ مقاله پژوهشی در رده‌های هفتم تا دهم ۵۰ سازمان و موسسه برتر پژوهشی دنیا قرار گرفته‌اند که مقالات پژوهشی آنها از سوی ۱۰۰ موسسه برتر نوآوری مورد استناد قرار گرفته‌اند.
برتری موسسات پژوهشی آمریکا
همان‌طور که اشاره شد، بیشترین حجم مقالات پراستناد متعلق به آکادمی علوم چین و چیزی که بیش از هر چیز جلب توجه می‌کند، این است که امکان اختراعات پایین‌دستی از نظر جغرافیایی متمرکز است و تنها چهار کشور یا منطقه با بیش از دو سازمان در فهرست قرار دارند که شامل آمریکا، چین، انگلیس و کره‌جنوبی می‌شود. در این میان برتری حضور موسسات آمریکایی در جمع سایر موسسات و سازمان‌های پژوهشی به وضوح مشخص است به‌طوری‌که از ۱۰ موسسه و سازمان پژوهشی برتر دنیا، ۶ موسسه آمریکایی هستند. چین هم دومین کشوری است که بعد از آمریکا چند موسسه پژوهشی را در این فهرست دارد اما تفاوتی که در موسسات پژوهشی می‌توان مشاهده کرد، قدرت نفوذی است که اساس پژوهش‌های انگلیس دارد و قادر است ایده‌ها و تحقیقات خود را به دنیا صادر کند.
افت و خیز صنایع در میان برترین‌های نوآوری جهانی
سه بخش صنعتی با افزایش حضور در میان ۱۰۰ نماینده نوآور جهانی مواجه شده‌اند، به‌طوری که حوزه نیمه رساناها با سه شرکت نوآور بیشتر، حوزه مواد و مواد شیمیایی با یک نوآور برتر بیشتر و شرکت‌های خوشه‌ای نیز با یک نوآور بیشتر در رده بعدی قرار گرفته‌اند. اما در مقابل، در عین اینکه حضور برخی شرکت‌ها نسبت به قبل پررنگ‌تر شده، برخی شرکت‌ها نیز رشد منفی داشته‌اند و از تعداد آنها در بعضی حوزه‌ها کمتر شده است. به‌عنوان مثال، نمایندگان شرکت‌های خودروساز در این رتبه‌بندی به اندازه دو شرکت کمتر شده است. شرکت‌های حوزه‌های تجهیزات الکترونیکی و محاسباتی نیز تا دو شرکت کاهش نشان می‌دهند. بخش انرژی و برق نیز با کاهش یک شرکتی روبه‌رو بوده است. این در حالی است که تمام بخش‌های صنعتی در مقایسه با میزان سال ۲۰۲۲ بدون تغییر باقی مانده است.
طبق نمودارهایی که به دست آمده، بخش‌های دفاعی و هوافضا، شرکت‌های خوشه‌ای، نیمه‌رساناها، خودرو و و تجهیزات الکترونیکی و محاسباتی جزء پنج حوزه برتر نوآوری در سال ۲۰۲۰ قرار داشته‌اند. اما با افت و خیزهایی که طی سال‌های اخیر ایجاد شده و پیش‌بینی‌هایی که تا سه سال آینده مدنظر قرار گرفته، پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۶، بخش تجهیزات الکترونیکی و محاسباتی در صدر برترین بخش‌های نوآورانه قرار گیرند. صنعت نیمه‌رساناها هم در رده دوم جا می‌گیرند. صنعت خودرو نیز سومین صنعت را به خود اختصاص خواهد داد. در میان بخش‌های مختلف صنعتی و نوآورانه، علاوه‌بر بخش تجهیزات الکترونیکی و محاسباتی، حوزه‌های ارتباطات از راه دور، انرژی و برق، حوزه معدن و فلزات، حوزه پژوهش‌های آکادمیک و دولتی روند صعودی خواهند داشت و تا سه سال آینده جایگاه بهتری نسبت به ۲۰۲۰ پیدا خواهند کرد و شرکت‌های نوآور بیشتری در این حوزه‌ها فعالیت می‌کنند. اما در این میان، حوزه‌های دفاعی و هوافضا، شرکت‌های خوشه‌ای، نیمه‌رساناها، حوزه خودرو، دارویی، مواد و مواد شیمیایی، موادغذایی و کالاهای مصرفی، سیستم‌های صنعتی، پزشکی و بیوتکنولوژی، نرم‌افزار و رسانه و فینتک روند نزولی خواهند داشت و رتبه آنها در ۲۰۲۶ نسبت به ۲۰۲۰ کاهش می‌یابد.
پیش‌بینی جایگاه کشورها براساس نوآوران جهانی
در جدولی که از برترین‌های نوآوری دنیا به دست آمده، در سال ۲۰۲۰، فرانسه در صدر قرار داشت و پس از آن، سوئد، انگلیس، هلند و سوئیس در رده‌های دوم تا پنجم قرار داشتند. اما پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته حکایت از آن دارد که در سال ۲۰۲۶، انگلیس با دو پله صعود در جایگاه نخست نوآوران دنیا قرار خواهد گرفت و بعد از آن، تایوان، چین، هلند و ژاپن برترین نوآوران را از آن خود خواهند کرد. به عبارتی، اگر بخواهیم روند ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۶ را در نظر بگیریم، انگلیس، تایوان، ژاپن، چین و کره‌جنوبی روند صعودی داشته‌اند و در مقابل، فرانسه، سوئد، هلند، سوئیس، آلمان و آمریکا روند نزولی را پشت سر خواهد گذاشت. آمارها حکایت از آن دارد که در میان برترین نوآوران دنیا، کشورهای آسیایی روند رو‌به‌رشدی را طی بازه ۶ ساله دنبال کرده‌اند و تا سه سال آینده می‌توانند رده‌های بالای جدول را از آن خود کنند.
منبع:فرهیختگان
