در رتبه‌بندی ۲۰۲۲ برترین کشورهای علمی دنیا در پایگاه «سایمگو» سراغ بررسی برترین کشورهای منطقه خاورمیانه به‌لحاظ حوزه‌های موضوعی رفته‌ایم که ۲۷ حوزه موضوعی لحاظ شده‌اند. در این میان به‌رغم اینکه به‌نظر می‌رسد ایران در بیشتر حوزه‌ها قدرت بلامنازع منطقه است، اما بررسی‌های دقیق‌تر چیز دیگری می‌گویند و بر این نکته تاکید می‌کنند که ایران در سال ۲۰۲۱ در ۱۷ حوزه موضوعی رتبه نخست منطقه را در اختیار داشت اما در سال ۲۰۲۲ تنها در ۱۰ حوزه جایگاه نخست منطقه را از آن خود کرده و این زنگ خطری است که حکایت از افول قدرت علمی ایران در خاورمیانه دارد.
طبق رده‌بندی سایمگو در سال ۲۰۲۱، ترکیه در چهار حوزه، ایران در ۱۷ حوزه، عربستان در سه حوزه، مصر در یک و رژیم‌صهیونیستی در دو حوزه موضوعی دست برتر منطقه را داشتند. جایگاه نخست منطقه در حوزه‌های موضوعی مختلف قرار گرفتند که مقایسه آن با سال ۲۰۲۲ حقایق تازه‌ای را فاش می‌کند. طبق رتبه‌بندی سال ۲۰۲۲، ترکیه در سال گذشته در ۸ حوزه رتبه نخست منطقه را از آن خود کرد که این عدد در چهار حوزه از ۲۰۲۱ بیشتر بوده است. مصر مانند سال قبل از آن در یک حوزه رتبه نخست را دارا بوده و عربستان ۸ رتبه اول حوزه‌های موضوعی را به خود اختصاص داده است.
در این میان، ایران در سال ۲۰۲۲ در قیاس با ۲۰۲۱، هفت جایگاه علمی خود را در حوزه‌های مهندسی شیمی، شیمی، علوم مواد، ریاضیات، فارموکولوژی، سم‌شناسی و داروسازی، فیزیک و علوم تصمیم‌گیری (این رشته بر طراحی، مدیریت و تجزیه و تحلیل تصمیم‌گیری سیستم‌های ملموس و انتزاعی مطابق با الزامات عملکرد، بودجه و زمان بندی تمرکز دارد) از دست داده است. در سال ۲۰۲۲، عربستان در ۶ رشته گوی سبقت را در مقایسه با ۲۰۲۱ از ایران ربوده است. عربستان در حوزه مهندسی شیمی با ۲۵۵ مقاله بیشتر و رسیدن به ۶۰۵۳ مقاله و نیز با ۱۳۵۵۶ استناد نسبت به ۱۰۱۲۱ استناد مقالات ایران رده نخست را به خود اختصاص داده است.
در حوزه شیمی هم عربستان در ۲۰۲۲ با ارائه ۲۱۹ مقاله بیشتر، ۹۱۱۷ مقاله در این حوزه منتشر کرد که ۲۰۵۴۳ استناد را در مقابل ۱۵۸۲۵ استناد ایران داشته است. در حوزه علوم مواد هم عربستان با ۷۱۴ مقاله بیشتر، ۹۹۳۸ مقاله را ارائه دادند و ۲۲۰۹۰ استناد را در مقابل ۱۴۴۶۷ استناد مقالات ایران به خود اختصاص دادند. عربستان همچنین در حوزه ریاضیات با ۷۶۵۲ مقاله، نسبت به ایران ۱۱۵ مقاله بیشتر منتشر کرده و شمار استنادها نیز ۱۳۶۸۹ در مقابل ۸۸۵۱ استناد ایران است. در حوزه فارماکولوژی، سم‌شناسی و داروسازی هم عربستان با ۳۸۰۰ مقاله، ۱۲۳ مقاله بیشتر از ایران منتشر کرده و شمار استنادهای این کشور هم ۶۲۷۵ در مقابل ۵۱۷۱ استناد ایران است. عربستان در حوزه فیزیک هم با ۶۳۲ مقاله بیشتر، ۸۴۷۱ مقاله منتشر کرده و ۱۷۳۱۰ استناد را در مقابل ۱۱۳۵۳ استناد مقالات ایران به خود اختصاص داده است. در حوزه علوم تصمیم‌گیری، ترکیه جایگاه نخست را از ایران گرفته، به‌طوری‌که با ۲۸ مقاله بیشتر نسبت به ایران و با اختصاص ۱۵۶۴ مقاله، به‌جای ایران در رتبه نخست در این حوزه قرار گرفته است. در مقابل ایران در رتبه‌بندی سال ۲۰۲۲ در ۱۰ حوزه علوم کشاورزی و بیولوژیکی؛ بیوشیمی، ژنتیک و زیست‌شناسی مولکولی؛ زمین‌شناسی و علوم سیاره‌ای؛ انرژی؛ مهندسی؛ علوم زیست‌محیطی؛ حرفه‌های بهداشتی؛ ایمونولوژی و میکروبیولوژی؛ علوم اعصاب و پرستاری؛ رده نخست را بین کشورهای خاورمیانه از آن خود کرده است.
منبع:
فرهیختگان
