بخش آموزش یکی از مهم‌ترین بخش‌های کشور است که می‌تواند با استفاده از ظرفیت خود افراد بسیاری را به ورزش علاقه‌مند و استعدادهای بی‌شماری را در این حوزه شناسایی کند. دانشگاه آزاد با وجود داشتن واحدهای مختلف در سرتاسر کشور و مدارس سما، ظرفیت بی‌بدیلی را در این حوزه دارد. بهترین نمونه برای این موضوع آغاز لیگ ورزش همگانی دانشگاه آزاد بود. یعنی درست همان زمانی که کرونا شیوع پیدا کرد و افراد بسیاری حتی فعالیت‌های معمولی روزمره زندگی خود را نیز انجام نمی‌دادند. امروز چهارمین لیگ ورزش همگانی در این دانشگاه فعالیت خود را در شرایطی آغاز کرده که همه اعضای این خانواده اعم از دانشجو، کارکنان و اساتید دانشگاهی و دانش‌آموزان مدارس سما در آن حضور دارند. به بهانه شروع چهارمین لیگ ورزش همگانی گفت‌وگویی با امیرعباس لشگری، رئیس مرکز ورزش و تربیت‌بدنی دانشگاه آزاد داشته‌ایم و در این گفت‌وگو مسائل مختلف حوزه ورزش از قبیل مسابقات کارکنان و اساتید، برنامه‌ریزی برای المپیک جهانی دانشجویان و برخی دیگر اقدامات این مرکز را بررسی کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
برای برنامه کاری سال جدید مرکز ورزش و تربیت‌بدنی دانشگاه آزاد چه اقداماتی در نظر گرفته‌اید؟
یکی از اقداماتی که در این مرکز با توجه به سخنان رهبری انجام شده و با جدیت دنبال می‌شود، توجه به ورزش‌های باستانی و پهلوانی کشور است. دانشگاه آزاد این رشته ورزشی را جزء رشته‌های مصوب خود قرار داده و به صورت جدی به دنبال برگزاری مسابقات این رشته ورزشی است. در همین راستا ۲۰ اردیبهشت ماه که مصادف با هفته ورزش پهلوانی است، مسابقات کشوری ورزش‌های پهلوانی مانند کشتی پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای در رده دانشجویان با حضور میهمانانی ازجمله ریاست فدراسیون کشتی پهلوانی و زورخانه‌ای کشور به میزبانی واحد همدان دانشگاه آزاد برگزار می‌شود. با این اقدام دانشگاه آزاد توانسته در مقایسه با دیگر مراکز آموزش عالی کشور در این حوزه ورزشی پیشتازانه عمل کند.
همچنین، برای پیشبرد موضوعاتی که در حوزه ورزش در این مرکز پیگیری می‌شود، سعی برآن بوده که هر سال نوآوری در حوزه ورزش وجود داشته باشد. این مرکز وظیفه دارد تا علاوه‌بر فعالیت‌های ورزشی که برای دانشجویان، کارکنان و اعضای هیات‌علمی ایجاد می‌کند، فعالیت‌های جدیدی را نیز پیگیری کند که قبلا به آن کمتر پرداخته شده است. تربیت مربیان حرفه‌ای یکی از موضوعاتی است که با توجه به شرایط امروز برای مرکز ورزش و تربیت‌بدنی دانشگاه آزاد دارای اهمیت است. متاسفانه تا امروز دوره‌های آموزش مربیگری حرفه‌ای نه‌تنها در مراکز آموزش عالی به درستی انجام نشده، بلکه در کشور نیز وجود نداشته است. مدعای این سخن نیز مشکلاتی است که برای انتخاب مربیان ملی هر رشته ورزشی در کشور وجود دارد. به علت نبود یک بانک اطلاعاتی دقیق از دوره‌های مختلف مربیگری، مشکلات این حوزه پا برجا مانده است. به بیان دیگر بانک اطلاعاتی دقیقی وجود ندارد که در آن مشخص باشد افراد چه دوره‌های حرفه‌ای مختلفی از قبیل زبان انگلیسی، حقوق ورزشی، آسیب‌های ورزشی، مدیریت تیم و علم تمرین به‌روز را گذرانده‌اند. نقصی که در این بخش ورزش کشور وجود دارد عاملی شد تا اواخر سال گذشته یک کمیته علمی زیر نظر مرکز ورزش و تربیت‌بدنی دانشگاه آزاد به‌منظور بررسی راهکارهای علمی برای گذر از این مشکل شکل بگیرد. اعضای این کمیته علمی متشکل از اعضای تربیت‌بدنی بنام و سرآمد دانشگاه آزاد هستند. افراد حاضر در این کمیته با تشکیل آموزش مربیگری در دانشگاه آزاد موافقت خود را اعلام و با تاکید براینکه این نقص در کشور وجود دارد تصریح کردند؛ با این اقدام می‌توان به جهش ورزش کشور کمک شایانی کرد. برای مثال در رشته ورزشی فوتبال بسیاری از مربیان کشور در ۱۰ سال اخیر، از کشور صربستان بوده‌اند. با یک پیگیری ساده می‌توان به راحتی دید که کشور صربستان دوره‌های تخصصی مربیگری فوتبال را برگزار می‌کند. به بیان دیگر افرادی که علاقه‌مند به فعالیت در حوزه مربیگری فوتبال باشند، دروره‌های تخصصی را در دانشگاه‌های مخصوص تربیت‌بدنی این کشور می‌گذرانند. این افراد پس از اخذ مدرک مربیگری فوتبال در لیست افراد متخصص کشور صربستان برای این حوزه قرار گرفته و به‌عنوان نماینده این کشور به دیگر کشورهای جهان می‌روند. آنها با این اقدام در کنار ارتقای ورزشی کشور صربستان، تاثیر بسیاری در روند رشته فوتبال در دیگر کشورهای جهان نیز دارند.
چه تصمیماتی در این کمیته تاکنون اتخاذ شده است؟
این کمیته علمی تاکنون ۹ جلسه درخصوص بررسی مسائل مختلف مورد نیاز، مانند دوره‌های لازم برای آموزش مربیگری، نوع مدرک صادره و دیگر مسائل مربوطه را برگزار کرده و در رابطه با مسائل مختلف نیز بحث و تبادل نظر شده است. در نتیجه مقرر شد تا از دوره‌های توانمندسازی دانشگاه آزاد برای آموزش مربیگری استفاده و مدرک صادره نیز به‌گونه‌ای ارائه شود که افراد حاضر در این دوره‌ها بتوانند به‌راحتی جذب تیم‌های مختلف شوند. نکته مهم دیگر این است که این دوره‌ها نباید مشابه دوره‌های دیگری باشد که در کشور برگزار می‌شوند تا فدراسیون‌های ورزشی جذب شده و پذیرای دوره‌های مخصوص رشته‌های ورزشی خود باشند. با توجه به این موارد تاکنون به صورت کلی درمورد مباحث درسی مورد نیاز و نوع مدرک صادره برای دانش‌پژوهان مربیگری صحبت و بررسی‌های لازم انجام شده است. با این اقدامات در انتهای مسیر قرار داریم و با تایید نحوه برگزاری دوره‌های مربیگری علمی در کنار دوره‌های توانمندسازی دانشگاه آزاد، به فدراسیون‌های ورزشی ابلاغیه صادر خواهد شد.
افراد برای این دوره‌ها چه مدت‌زمانی را باید بگذرانند؟
زمان‌های مختلفی بین ۶ ماه تا ۲ سال برای گذراندن دوره‌های مربیگری در نظر گرفته شده و با اعلام علاقه‌مندی فدراسیون‌های ورزشی می‌توان این دوره‌ها را برگزار کرد. با توجه به روند اقداماتی که در این زمینه انجام شده، امید است تا ۲ ماه دیگر این دوره‌ها به تصویب نهایی برسند. با همکاری فدراسیون‌های ورزشی به‌طور حتم از مربی‌های حرفه‌ای رشته‌های مختلف ورزشی برای تدریس در این دوره‌ها دعوت به عمل خواهد آمد. همچنین، با امکانات برون‌مرزی که دانشگاه آزاد دارد حتی می‌توان با باشگاه‌ها و تیم‌های مختلف دنیا نیز ارتباط برقرار کرد و بخشی از دوره‌های مربیگری را به همین واسطه‌ها در خارج از کشور برگزار کرد.
مربیان چگونه آموزش‌های لازم را فرا می‌گرفتند؟
افراد علاقه‌مند به مربیگری به صورت خودجوش با دانشگاه‌های مختلف خارج از کشور ارتباط برقرار کرده و دوره‌های مختلف را می‌گذرانند. تلاش‌مان این است شرایطی ایجاد شود که همه مربیان داخل کشور بتوانند از این آموزش‌ها بهره‌مند شوند.
آغاز استعدادیابی ورزشی از مدارس سما دانشگاه آزاد
اقدامات دیگری را برای سال ۱۴۰۲ پیگیری می‌کنید؟
برای آن که بتوانیم ورزش کشور را در سطح ایده‌آل نگه داشته و بتوانیم جایگزین مناسبی را برای ورزشکاران حرفه‌ای در نظر بگیریم، لازم است تا افراد را در سنین پایین استعدادیابی کنیم. برای استعدادیابی، باید افراد توانا و استعدادیاب را با استفاده از زمینه علمی توانایی فرد تشخیص داده و با پرورش توانایی، او را به‌عنوان نخبه ورزشی به فدراسیون‌های مربوطه معرفی کرد. این اقدام باید قبل از سن ۱۰ سالگی انجام شود تا بتوان رشته‌های تخصصی هر فرد را با توجه به علاقه شخصی‌اش، مشخص و افراد متخصص آموزش را آغاز کنند. تحقق این امر یکی از بخش‌های مهمی است که آموزش‌و‌پرورش می‌تواند در آن توانا عمل کند. با توجه به جدایی این وزارتخانه از وزارت ورزش و جوانان و وجود پهنه و گستردگی کشور، استعدادیابی ورزشی بودجه زیادی را طلب کرده و ممکن است به خوبی انجام نشود. با توجه به آنکه دانشگاه آزاد اسلامی در همه واحدهای دانشگاهی خود مدارس سما دارد، می‌تواند با همکاری درون‌بخشی بین همه نهادهای خود در زمینه استعدادیابی اقدامات مناسبی داشته باشد. استعدادیابی از مدارس سما برای رشته‌های مختلف ورزشی یکی‌دیگر از اقداماتی است که امسال در دستورکار مرکز ورزش و تربیت‌بدنی قرار گرفته است. به بیان ساده از این به بعد ورزشکاران مورد نیاز رشته‌های مختلف باشگاه فرهنگی ورزشی دانشگاه آزاد از درون مدارس سما انتخاب می‌شوند تا دانشگاه بتواند به جای استفاده از قهرمانان فدراسیون‌ها، خود اقدام به قهرمان‌سازی کند. با این اقدام از توانمندی فردی خود دانشگاه برای استفاده افراد در لیگ‌های حرفه‌ای استفاده و آنها جایگزین افراد پیش از خود خواهند شد.
برای انتخاب این استعدادهای مدرسه‌ای چه سازوکاری را در نظر گرفته‌اید؟
خوشبختانه با وجود مدارس سما و باشگاه فرهنگی ورزشی دانشگاه همه حلقه‌های مورد نیاز برای استعدادیابی افراد سنین پایین در دانشگاه آزاد وجود دارد و می‌توان این مهم را با توجه به واحدهای این دانشگاه در کل کشور پوشش داد. از سوی دیگر اساتید، اعضای هیات‌علمی و مربیان ورزشی که در مدارس سما حضور دارند نیز برای استعدادیابی آموزش‌های لازم را فراخواهند‌گرفت تا در این زمینه اقدامات درستی انجام شود. پس از این اقدام، استعدادهای کشف‌شده تحت‌نظر مربیان تخصصی در باشگاه فرهنگی‌ورزشی دانشگاه آزاد آموزش‌های لازم را فراخواهند گرفت و برای سطح ورزش حرفه‌ای پرورش داده می‌شوند. از سوی دیگر اختیار باشگاه فرهنگی ورزشی دانشگاه آزاد نیز با دانشگاه است و می‌تواند محصول پرورش‌داده سطوح پایین خود را برای استفاده در سطح حرفه‌ای و قهرمانی به‌کار گیرد. به بیان دیگر دانشگاه آزاد اسلامی امروز ۳ نهاد وزارت آموزش‌و‌پرورش، وزارت ورزش‌و‌جوانان و کمیته ملی المپیک را زیر نظر یک ریاست واحد کنار یکدیگر دارد. ریاست واحد نیز می‌تواند دستورالعمل‌های مورد نظر شورای عالی ورزش را در تمام قسمت‌ها و اجزای دانشگاه آزاد انجام دهد. یکی از محاسن دانشگاه آزاد نیز همین اقدامات یکپارچه‌ای است که زیر نظر یک مدیریت انجام می‌شود.
در حال حاضر پروسه کشف استعداد در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
تاکنون ۷ جلسه در زمینه استعدادیابی انجام شده و به علت سابقه طولانی فعالیت باشگاه فرهنگی ورزشی دانشگاه آزاد برای گام نخست رشته‌های ورزشی تکواندو، ووشو و کشتی استعدادیابی انجام شده است. این رشته‌ها عملکرد مناسبی داشته‌اند و قهرمانان زیادی در سطح آسیا و جهان دارند که با سرمایه‌گذاری برای این رشته‌ها می‌توان روند قهرمانی را در مسابقات برون‌مرزی و بین‌المللی نیز ادامه داد. همچنین دو رشته تکواندو و کشتی، رشته‌های ورزشی المپیک هستند و بسیاری از مردم ایران نیز به آنها علاقه دارند. در نتیجه افراد بیشتری نیز علاقه‌مند به فعالیت در این رشته‌های ورزشی هستند. در این زمینه جلساتی با روسای فدراسیون‌های مربوطه برگزار و آنها نیز تاکید کردند که کشور درخصوص استعدادیابی ورزشی بسیار ضعیف است. آنها نیز اذعان کردند که عامل اصلی این خلا تا امروز، عدم ارتباط فدراسیون‌ها با مدارس بوده است. از سوی دیگر بسیاری از افراد سرشناس در رشته‌های ورزشی مانند عباس خدایاری مربی بدنساز تیم ملی کشتی آزاد، بهمن میرزایی مربی بدنساز تیم ملی کشتی‌فرنگی و رضا ایمان‌زاده مربی تیم ملی نوجوانان تکواندو اعضای هیات‌علمی دانشگاه آزاد هستند. با توجه به چنین ظرفیتی، از این افراد برای انتخاب درست استعدادها با شاخص‌های دقیق می‌توان استفاده کرد.
به‌طور دقیق چگونه این اقدام انجام می‌شود؟
یک سمینار چند‌روزه برای معلمان تربیت‌بدنی مدارس سما با اعلام شاخص‌های مورد نظر برگزار می‌شود. این مربیان آموزش مهارت لازم برای کشف استعدادها را پیدا خواهند کرد. آنها پس از این دوره سمیناری مدرک مورد نظر را دریافت و استعدادهای سه رشته ورزشی کشتی، تکواندو و ووشو را در مدارس خود پیدا می‌کنند. پس از کشف استعدادها، اطلاعات به‌دست آمده در یک سامانه ثبت و ضبط می‌شود. این اقدام ابتدا در مدارس سما استان تهران آغاز و دانش‌آموزان کشف‌استعداد‌شده تحت نظر مربیان حرفه‌ای باشگاه فرهنگی ورزشی آموزش داده خواهند شد تا در آینده نزدیک آنها به‌عنوان قهرمان ورزشی در باشگاه دانشگاه آزاد حضور داشته باشند. در این زمینه نیز توافقی با فدراسیون‌های مربوطه انجام شده تا لیگ این سه رشته ورزشی برای سنین پایه برگزار شود و این افراد در آن حضور داشته باشند.
امسال برای لیگ همگانی چه اقداماتی انجام شده و آیا تغییراتی در این زمینه ایجاد شده است؟
مقام‌معظم‌رهبری همیشه به ورزش همگانی سفارش کرده‌اند و در تمام جلسات با مسئولان ورزش، ورزشکاران و دست‌اندکاران ورزشی کشور، روی ورزش همگانی تاکید داشته‌اند. دانشگاه آزاد نیز به‌عنوان یکی از مراکز آموزش عالی به این سفارش مقام‌معظم‌رهبری لبیک گفته و پای کار آمده است. این حوزه با فعالیت ۳ سال گذشته دانشگاه آزاد اسلامی، به نام این دانشگاه ثبت و ضبط شده است. البته ورزش همگانی در سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد آمده و مرکز ورزش و تربیت‌بدنی وظیفه دارد تا زمان مدنظر همه اعضای دانشگاه را به صورت صد‌درصدی به مشارکت در این لیگ درآورد. ۹ اردیبهشت ماه دور چهارم این لیگ با نام سردار دل‌ها، شهید حاج قاسم سلیمانی، فعالیت خود را آغاز کرد. این لیگ در دو مرحله ۴ هفته‌ای انجام می‌شود و میان ۴ هفته اول و دوم یک هفته استراحت در نظر گرفته شده است. به بیان دیگر لیگ ورزش همگانی دانشگاه ۸ هفته زمان می‌برد. درمجموع ۳ دوره لیگ ورزش همگانی که در دوره‌های قبلی برگزار شد، نزدیک به ۱۵۰ هزار نفر در این لیگ حاضر شدند. تنها در لیگ سوم حدود ۵ هزار دانش‌آموزان مدارس سما حاضر بودند. مشارکت این تعداد دانش‌آموزش برای نخستین‌بار بسیار امیدوار‌کننده بود. شرکت‌کنندگان چهارمین لیگ ورزش همگانی دانشگاه آزاد همه اعضای خانواده این دانشگاه اعم از دانش‌آموزان، دانشجویان، اساتید و کارکنان را شامل می‌شوند. همین امر امروز یک وجه تمایز بین دانشگاه آزاد و دیگر مراکز آموزش عالی کشور است. این اقدام می‌تواند تاثیر بسیاری روی روحیه تمام اعضای این خانواده بزرگ داشته و به صورت جزئی‌تر این ۱۶ جلسه تاثیر بسیار زیادی روی روحیه شرکت‌کنندگان دارد.
وضعیت اجرایی ورزش همگانی امروز به چه صورت است؟
در این ایام بسیاری از دانشجویان روزهای شنبه و سه‌شنبه کنار هم جمع و مشغول انجام ورزش همگانی می‌شوند. هر‌کدام از افرادی که مشغول انجام حرکات ورزش همگانی هستند؛ از نحوه اجرای حرکات و تمرینات خود تصاویری را به‌عنوان مستند ضبط و در سامانه مورد نظر بارگذاری می‌کنند. براساس همین تصاویر و فیلم‌ها نیز داوری‌ها انجام شده و به واحدهای مربوطه اعلام می‌شود. امید است در این دوره نیز مانند دوره‌های قبل نفرات بیشتری در لیگ همگانی حاضر شوند.
به‌دنبال فرهنگ‌سازی و تغییر در سبک زندگی افراد هستیم
یکی از اهدافی که برای لیگ همگانی بیان شده حضور ۱۰۰ درصدی اعضای خانواده دانشگاه آزاد است. در برخی خبرها آمده بود که ۶۷ درصد شرکت‌کنندگان لیگ‌های همگانی بانوان هستند. بهطورکلی چه اقداماتی را برای افزایش تعداد شرکت‌کنندگان و به‌صورت ویژه آقایان انجام خواهید داد؟
هدف اصلی از برگزاری لیگ همگانی تزریق شور و نشاط و فعالیت جسمی در بین دانش‌آموزان، دانشجویان، اساتید و کارکنان بوده تا از نشستن و عدم‌فعالیت جسمانی پرهیز کنند. به بیان دیگر هدف از برگزاری این لیگ جبران کم‌تحرکی افراد بوده است. از سوی دیگر، با یک نگاه کلی به مجموعه اعضای دانشگاه آزاد می‌توان مشاهده کرد که اکثریت آنها را بانوان تشکیل داده‌اند. درنتیجه به‌نوعی درست است که تعداد بانوان در بخش ورزش همگانی بیشتر باشد، چون این ورزش ویترین، مبارزه و مدالی ندارد و تنها سلامت و نشاط بعد از آن به شرکت‌کنندگان می‌رسد شاید در بین آقایان که ورزش قهرمانی را به‌صورت جدی‌تری دنبال می‌کنند، جذابیت کمتری داشته باشد. اگر آقایی در ورزش قهرمانی فعالیت دارد، مشکلی نیست. به‌نوعی هدف، افزایش فعالیت بدنی در اعضای خانواده دانشگاه آزاد بوده که درحال تحقق است. حالا این اقدام چه از طریق ورزش همگانی انجام شود یا از طریق ورزش قهرمانی باشد؛ تفاوتی ندارد. درنتیجه برگزاری لیگ برای افرادی است که ورزش قهرمانی را دنبال نمی‌کنند و ممکن است هفته‌ای یک روز هم فعالیت بدنی نداشته باشند. افراد کم‌تحرک جامعه، هدف لیگ ورزش همگانی است که با فعالیت ساده و علمی ورزشی در این لیگ شرکت دارند. درنتیجه این افراد با این فعالیت‌ها از حالت سستی و کرختی خارج می‌شوند. به‌علت درگیری ۱۶ هفته‌ای شرکت‌کنندگان در این دوره‌های ورزشی به‌نوعی تداوم نیز به آنها القا می‌شود. آنها به‌خوبی درک می‌کنند که هدف از فعالیت جسمی تنها یک روز تمرین در ماه نیست و نتیجه‌ای با این میزان فعالیت حاصل نمی‌شود. حتی اگر تعداد روزهای برگزاری تمرینات در هفته بیش از ۲ جلسه شود، ممکن است برای شرکت‌کنندگان سخت باشد. برای همین امر نیز با همین تعداد روز در هفته موافقت شد تا استمرار فعالیت بدنی برای افراد اولویت شود. با تمرین استمرار ورزشی اعضای این خانواده بزرگ حتی در نبود لیگ همگانی نیز فعالیت ورزشی خود را دنبال خواهند کرد. به بیان کلی، به‌دنبال فرهنگ‌سازی و تغییر در سبک زندگی افراد هستیم. با این همه باید سعی شود تا طراحی‌های لیگ ورزش همگانی به‌نوعی دنبال شود که برای همه افراد جذابیت داشته باشد.
درخصوص مسابقات کارکنان و اعضای هیات‌علمی امسال چه اقداماتی در مرکز ورزش و تربیت‌بدنی دانشگاه انجام شده است؟
این مرکز موظف است خدماتی را برای کارکنان و اساتید نیز داشته باشد. بنابراین مسابقات کشوری برای اساتید و کارکنان در بخش‌های مختلف برگزار می‌شود. در بخش آقایان کارکنان و اساتید ۴ رشته ورزش تنیس روی میز، بدمینتون، والیبال و فوتسال و در بخش بانوان کارکنان و اساتید نیز ۲ رشته تنیس روی میز و بدمینتون برگزار می‌شود. این مسابقات ابتدا در واحدها برگزار می‌شوند. همچنین مسابقات سازمان مرکزی دانشگاه برای بخش بانوان در رشته‌های تنیس روی میز و بدمینتون در مجموعه حافظ کار خود را آغاز کرده و به ترتیب بخش آقایان نیز کار خود را آغاز می‌کند تا آن تیم قدرتمند مدنظر سازمان مرکزی نیز به مسابقات کشوری اعزام شود. مسابقات قهرمانی کشوری کارکنان و اساتید به میزبانی ۲ واحد فیروزکوه و شیراز برگزار می‌شود. این اقدام شور و نشاط دیگری را در بین اعضای دانشگاه آزاد ایجاد می‌کند.
در زمینه ورزش حرفه‌ای دانشگاه آزاد چه اقداماتی را انجام داده است؟
از آن جهت که ورزش حرفه‌ای می‌تواند ویترین خوبی برای دانش‌آموزان و دانشجویان دانشگاه آزاد داشته و اگر کسی بخواهد به‌صورت حرفه‌ای به‌دنبال ورزش باشد، این نهاد دانشگاهی محیط لازم را برای رسیدن به قله‌های ورزشی در اختیار دانشجویان و دانش‌آموزان قرار می‌دهد. از سوی دیگر دانشگاه آزاد امسال در زمینه ورزش حرفه‌ای و قهرمانی حضور جدی خواهد داشت. برای مثال هفته گذشته مسابقات قایقرانی برگزار شد و تیم بانوان دانشگاه آزاد، قهرمان این دوره از مسابقات شد. در بخش آقایان عنوان قهرمانی رشته ورزشی قایقرانی نیز برای سومین سال پیاپی به دانشگاه آزاد رسید. همچنین تیم کاراته بانوان و آقایان دانشگاه آزاد به مرحله فینال رسیده‌اند که تیم کاراته بانوان دانشگاه توانسته قهرمانی خود را تثبیت کند.
فعالیت سامانه نظارت و ارزشیابی در حوزه ورزش آغاز شد
سامانه‌های ورزشی دانشگاه آزاد به کجا رسیدند؟ آیا اقدامات تازه‌ای در این زمینه داشته‌اید؟
در مرکز ورزش و تربیت‌بدنی دانشگاه آزاد در این چند سال اخیر سعی بر آن بوده تا سامانه‌های مختلفی ایجاد و در سطح کشور شبکه‌سازی در زمینه ورزش انجام و گسترش داشته باشد. در کنار سامانه ورزش غیرحضوری و لیگ همگانی، سامانه نظارت و ارزشیابی در حوزه ورزش فعالیت را خود را به‌تازگی آغاز کرده است.
درباره این سامانه جدید توضیح می‌دهید؟ برای چه امری این سامانه طراحی شده است؟
نزدیک به ۴۰۰ واحد دانشگاهی در این نهاد دانشگاهی وجود دارد که اکثریت آنها محیط‌های ورزشی نیز دارند. اما متاسفانه هیچ‌کدام از این مراکز به‌صورت جدی ارزیابی نمی‌شدند و از عملکرد واحدها برای ورزش قهرمانی، حرفه‌ای و حتی همگانی اطلاعی در دست نبود. برای اطلاع از میزان مشارکت ورزشی واحدها در فعالیت‌های ورزشی سامانه نظارت و ارزشیابی دانشگاه از بهمن‌ماه سال گذشته فعالیت خود را آغاز و تا اواخر اردیبهشت‌ماه نیز بارگذاری فعالیت‌های ورزشی هر واحد ادامه خواهد داشت. با بارگذاری این سامانه عملکرد دورترین واحدهای دانشگاه آزاد نیز به دقت بررسی و مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. همه سامانه‌های ورزشی دانشگاه آزاد از بهمن‌ماه فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و واحدها فعالیت‌های خود را در آنها ثبت می‌کنند. آخر اردیبهشت‌ماه نیز سامانه‌ها بسته می‌شوند و بررسی‌های مستندات بارگذاری‌شده برای صدور کارنامه ورزشی واحدها آغاز می‌شود.
عملکرد این سامانه چگونه بوده است؟
در این سامانه مستندات فعالیت‌های ورزشی همه واحدهای مختلف دانشگاه آزاد ثبت و بارگذاری می‌شود. در درجه اول فعالیت‌های واحدهای مختلف استانی براساس تقویم ورزشی توسط مدیران تربیت‌بدنی استان‌ها رصد می‌شود و درنهایت مرکز ورزش و تربیت‌بدنی در سازمان مرکزی نظارت مضاعفی را خواهد داشت. با این کار واحدهای دانشگاهی در زمینه ورزش براساس رتبه و امتیازی که کسب می‌کنند می‌توانند رتبه‌بندی شوند. این اقدام میزان رتبه هر واحد را مشخص و نقاط ضعف هر واحد را به‌صورت مستقل مشخص می‌کند. همچنین واحدهایی که دوره‌های آموزشی را برگزار نکرده‌اند یا در بخش ورزش قهرمانی یا مسابقات درون واحدی اقدامات درستی نداشته‌اند به‌خوبی قابل رویتند. درنهایت نیز یک کارنامه ورزشی از هر واحد صادر و در اختیار رئیس استان و واحد قرار می‌گیرد تا در جریان نقاط قوت و ضعف واحد قرار بگیرد. از سوی دیگر میزان بودجه ورزشی و درآمد حاصل از اقدامات ورزشی هر واحد نیز در این سامانه قرار می‌گیرد. به‌نوعی عملکرد مدیران تربیت‌بدنی در این سامانه مورد ارزیابی قرار گرفته و کارنامه این افراد صادر می‌شود.
دانشگاه آزاد در ۲۰ لیگ ورزشی شرکت داشت
تیم‌های دانشگاه آزاد همیشه در زمینه ورزش حرفه‌ای جزء سرآمدان کشور بوده‌اند و در لیگ‌های مختلف حضور دارند؛ آیا تعداد تیم‌های مختلف ورزشی این دانشگاه در لیگ‌های مختلف افزایش داشته است؟
آخرین مسابقات باشگاهی سال ۱۴۰۲- ۱۴۰۱ در ۲ رشته ورزشی قایقرانی و کاراته هنوز تمام نشده‌اند و با پایان مسابقات این ۲ رشته ورزشی به‌صورت کلی همه فدراسیون‌های ورزشی فعالیت خود را تمام می‌کنند. در سال گذشته تیم‌های دانشگاه آزاد به‌صورت رسمی در ۲۰ لیگ مختلف ورزشی شرکت داشته‌اند. برنامه افزودن تیم‌های جدید به لیگ‌های دیگر نیز منوط به تصمیمات در شورای عالی ورزش است که اواخر اردیبهشت‌ماه برگزار می‌شود. با توجه به بودجه در اختیار و سیاست‌هایی که سند تحول و تعالی دانشگاه در اختیار مرکز ورزش و تربیت‌بدنی قرار داده در این جلسه می‌توان درباره نماینده تیمی این دانشگاه برای لیگ‌های دیگر نیز تصمیم‌گیری کرد. بنابراین پاسخ به این سوال باید برای زمان بعد از برگزاری شورای عالی ورزش و مصوبات آن موکول شود.
به دنبال تحول ویژه‌ای در ورزش قهرمانی و حرفه‌ای هستید؟
دانشگاه آزاد همیشه در زمینه ورزش قهرمانی و حرفه‌ای به نوعی سرآمد بوده است. وظیفه مرکز ورزش و تربیت‌بدنی نیز این است که این ورزش‌ها را به‌نوعی حفظ کند و افراد علاقه‌مند را به سمت ورزش قهرمانی سوق دهد. در این راستا ارتباط ورزش حرفه‌ای و قهرمانی یکی از تحولاتی است که در این مرکز دنبال می‌شود. در این زمینه باید از مسابقات حرفه‌ای در رده دانشجویان بازخوردی برای نتیجه‌گیری به دست آورد که این نتیجه‌گیری‌ها تبدیل به طرح پایه تا ستاره شده است. در توضیح این طرح باید گفت؛ افرادی که در یک رشته ورزشی به مقام قهرمانی می‌رسند به‌نوعی ظرفیت بالایی برای فعالیت در آن رشته ورزشی داشته‌اند. باید برای این قهرمانان متناظر با رشته‌های ورزشی تخصصی آنها رشته‌های باشگاهی در نظر گرفت و از آنها برای شرکت در اردوهای باشگاهی دعوت شود. به بیان ساده‌تر از سال گذشته مربیان باشگاهی مجاب شده‌اند در مسابقات دانشجویی کشوری شرکت کنند و افراد نخبه رشته‌های مختلف را انتخاب کنند. در زمان اردوهای باشگاه، از افراد منتخب دعوت می‌شود تا جزء اعضای تیم باشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی شوند. یعنی به جای آنکه از یک چهره ورزشی برای تیم‌های ورزشی دانشگاه دعوت کنیم از دست‌پرورده‌های خود دانشگاه استفاده خواهیم کرد. حتی اگر نتوان نتیجه مطلوب را از این افراد کسب کرد و آنها قهرمان لیگ نشوند. اما اگر از ۱۰ بازیکن لیگ اکثریت دانشجوی دانشگاه آزاد باشند اهمیت بیشتری دارد. در نتیجه اتصال ورزش قهرمانی و مسابقات کشوری دانشجویان به باشگاه‌های دانشگاه آزاد هدفی است که دنبال می‌شود. امروز دانشجویان این را می‌دانند که اگر در کشور قهرمان شوند می‌توانند در تیم‌های باشگاهی دانشگاه حاضر شوند و با آنها قرارداد بسته می‌شود؛ درنتیجه ورزش قهرمانی دانشگاه نیز رونق گرفته و استقبال بیشتری از آن می‌شود. همچنین شرکت‌کننده‌های بیشتری از دانشگاه آزاد در مسابقات کشور حاضر می‌شوند. این اقدام می‌تواند عاملی باشد که دانشجویان را به شرکت در این مسابقات ترغیب کرده و تلاش آنها برای کسب سکوی قهرمانی بیشتر شود.
در دیگر کشورهای دنیا دانشگاه‌ها بسیار جدی ورزش باشگاهی را دنبال می‌کنند و مردم شهرهای مختلف مخاطبان اصلی این بازی‌ها هستند. با توجه به اینکه دانشگاه آزاد به‌صورت شبکه‌ای در همه کشور گسترش دارد اما از این فرصت برای ایجاد لیگ‌های اینچنینی به‌درستی استفاده نشده است. آیا برنامه منسجمی برای این موضوع دارید؟
این یکی از اقداماتی است که به دنبال آن هستیم. باید در تقویم ورزشی دانشگاه آزاد بازی‌های باشگاهی واحدهای مختلف دانشگاهی در نظر گرفته شود. اما باید به‌صورت برون‌سازمانی بین دیگر دانشگاه‌ها و دانشگاه آزاد نیز این اقدام انجام شود. بنابراین با توجه به اینکه در ایران فدراسیون ورزش‌های ملی دانشگاهی مانند دیگر فدراسیون‌های ورزشی وجود دارد و من عضو این فدراسیون هستم؛ همین موضوع سوال را نیز در آنجا پیشنهاد داده‌ام که لیگی را در کشور ایجاد کنیم که در این لیگ رشته‌های مختلف ورزشی، تیم‌های مختلف استانی آموزش عالی با آن رقابت کنند. برای مثال لیگ ۳ به ۳ بسکتبال درحال طراحی است. در واحدهای دانشگاه آزاد تهران حدود ۱۵ تیم بسکتبال ۳ به ۳ وجود دارد. این تیم‌ها با دیگر دانشگاه‌ها مانند شهیدبهشتی، علمی‌کاربردی و پیام‌نور مسابقه دهند و قهرمان آنها به مسابقات کشوری موسسات آموزش عالی راه پیدا کنند. برنامه‌ریزی‌های لازم برای عملیاتی کردن این اقدام درحال انجام است و به امید خدا در تابستان امسال برای نخستین‌بار برگزار خواهد شد. به بیان دیگر هم در دانشگاه آزاد به‌نوعی مسابقات قهرمانی دنبال شوند و هم با دیگر دانشگاه‌های کشور مسابقات ورزشی انجام شود. همین که بتوان موسسات آموزش عالی و ۷ بخش که شامل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه پیام نور، دانشگاه علمی‌کاربردی، دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه علوم نظامی با یکدیگر مسابقه دهند شاهد رقابت‌های جذابی خواهیم بود که شور و هیجان بسیاری را در دانشجویان ایجاد خواهد کرد.
مشارکت دانشگاه آزاد در المپیاد ورزشی دانشگاهی کمرنگ به نظر می‌رسد. علت چیست؟
سال گذشته دانشگاه آزاد در این مسابقات شرکت کرد و تیم‌های فوتسال قهرمان، بسکتبال نایب‌قهرمان و والیبال نیز حضور داشت. اما یک نکته یا یک گله‌مندی در این زمینه وجود دارد. همه موسسات آموزش عالی به یک میزان و یکسان در کشور دیده نمی‌شوند. به بیان دیگر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نباید موسسات آموزش عالی و دانشگاه‌ها را به ۲ چشم مختلف ببیند. همه دانشگاه‌های زیرمجموعه وزارت علوم بودجه دولتی دارند و بخش ورزش نیز از این قاعده مستثنی نیست. سوال اینجاست که دانشگاه آزاد برای تربیت‌بدنی از این بودجه‌ها استفاده کند؟ دانشگاه آزاد به‌واقع مظلوم شده و از درآمد خود برای ورزش دانشگاهی هزینه می‌کند. اگر یک فدراسیون ملی ورزش‌های دانشگاهی در کشور وجود دارد که در ۷ بخش زیرمجموعه دارد و تنها به چند بخش به غیر از دانشگاه آزاد بودجه می‌دهد، این اقدام باعث می‌شود که اختلافات در المپیادهای نیز شکل بگیرد. زمانی که به دانشگاه آزاد بودجه‌ای تعلق نمی‌گیرد، چرا باید این نهاد دانشگاهی برای شرکت در مسابقات المپیک موسسات آموزش عالی هزینه کند؟ این اقدام امروز انجام می‌شود اما به‌علت دید بالای رئیس دانشگاه آزاد و معاونان است. این گله‌مندی به وزارت علوم است که اگر بودجه به بخش‌های مختلف تعلق می‌گیرد و این دانشگاه‌ها را برای شرکت در این مسابقات آماده می‌کنید، چرا دانشگاه آزاد از آن بی‌بهره است؟ این مساله در جلسه فدراسیون دانشجویی نیز مطرح شد و با موافقت دکتر دادش‌پور مقرر شده تا از امسال بخشی از بودجه به دانشگاه آزاد نیز تعلق گیرد. البته من خیلی به این موضوع خوشبین نیستم. حضور در این المپیادها بسیار هزینه‌بر است و اگر وزارت علوم و فدراسیون ورزش‌های دانشجویی می‌خواهند تمام بخش‌ها فعال شوند و در المپیادها شرکت کنند، باید به‌نوعی از دانشگاه آزاد نیز حمایت شود. این بخش همان حلقه مفقوده است که همیشه از سوی دانشگاه آزاد نیز مطرح شده است. مثال دیگری که می‌توان در این زمینه زد مسابقات پیش روی یونیورسال است. این رخداد بعد از المپیک بزرگ‌ترین رخداد بین‌الملل محسوب می‌شود و مدال‌های بسیار باارزشی دارد. زمانی که کاروان اعزامی به این بازی‌ها آماده می‌شود به‌احتمال زیاد بیشتر افراد اعزامی از دانشجویان دانشگاه آزاد هستند. مرکز ورزش و تربیت‌بدنی دانشگاه آزاد اردو می‌گذارد، مسابقات مختلف برگزار می‌کند، این افراد را در باشگاه‌های خود دعوت می‌کندکه همه این اقدامات هزینه بسیاری برای دانشگاه به همراه دارد. اما سود آن را فدراسیون ورزش‌های دانشجویی می‌برد که دانشجوی این دانشگاه را به اسم فدراسیون به این مسابقات اعزام می‌کند. درنهایت وزارت علوم اعلام می‌کند که دانشگاه‌های کشور یک رتبه مشخصی را کسب کرده‌اند. درحالی که بخشی از این اقدام حاصل زحماتی است که دانشگاه آزاد کشیده است. سوال اینجاست که آیا دانشگاه آزاد نباید از بخش بودجه سهمی داشته باشد؟ به بیان دیگر همه افتخار کسب‌شده توسط دانشجویان دانشگاه به اسم وزارت علوم و فدراسیون ورزش‌های دانشجویی ثبت می‌شود و نامی از دانشگاه آزاد برده نمی‌شود؛ درحالی‌که دانشگاه آزاد بیشترین هزینه را برای این بخش داشته است اما سهمی از درآمد آن نصیب این نهاد دانشگاهی نمی‌شود.
با توجه به اشاره‌ای که به بازی‌های المپیک یونیورسال کردید، مشارکت تیم‌های دانشگاه آزاد در این المپیک چگونه است؟
تابستان امسال بازی‌های المپیک دانشجویان جهان به میزبانی کشور چین برگزار می‌شود و امید داریم دانشجویان دانشگاه آزاد در این مسابقات درخشان حاضر شوند. حدود چند هفته آینده جلسه‌ای برگزار می‌شود که اعضای اعزامی به این بازی‌ها مشخص می‌شوند. درحال‌حاضر آمار دقیقی از تعداد دانشجویان این دانشگاه در دست نیست. به‌صورت حدودی بین ۵۰ تا ۶۰ درصد دانشجویان اعزامی از اعضای دانشگاه آزاد خواهند بود. بسیاری از افرادی که به بازی‌های جهانی المپیک اعزام شده‌اند از دانشجویان دانشگاه آزاد بوده‌اند و به‌احتمال زیاد همین افراد به بازی‌های یونیورسال نیز اعزام می‌شوند. این افراد بیشتر در ورزش‌های رزمی از قبیل تکواندو، ووشو و دیگر رشته‌های ورزشی مانند کشتی، والیبال، قایقرانی، تنیس روی میز و شمشیربازی هستند.
امکانات ورزشی دانشگاه آزاد در سال جاری توسعه داده می‌شوند؟
امکانات ورزشی دانشگاه آزاد از قبیل سالن‌ها و اماکن ورزشی این دانشگاه بهطورکلی قدمت دیرینه دارند و از سال‌های قبل به امروز رسیده است. باید اذعان کرد این امر یکی از نقاط ضعف دانشگاه است، چون خیلی از این سالن‌ها و اماکن مستهلک شده و نیازمند ترمیم و بازسازی است. به بیان دیگر این تفاوت‌ها در واحدهای مختلف دانشگاه وجود دارد. در کنار واحدهایی که امکانات بسیار خوب ورزشی دارند؛ واحدهایی نیز هستند که سطح برخورداری بسیار کمی از اماکن ورزشی دارند. از سوی دیگر دروس عملی تربیت‌بدنی به‌عنوان یک واحد درسی در این سالن‌ها باید گذرانده شود. بنابراین واحدهایی که سالن‌های ورزشی فرسوده‌ای دارند، مجبور به اجاره سالن‌های ورزشی و استخر سطح شهر هستند که این اقدام نیز هزینه بسیاری را برای به واحدهای دانشگاهی تحمیل می‌کند. در این زمینه برخی واحدها اقداماتی را آغاز کرده‌اند و تعدادی از واحدهای دانشگاهی که بودجه مناسبی داشتند یا روسای آنها ارتباطات مناسبی را با روسای شهری داشتند؛ حتی سالن‌های جدیدی را به مجموعه ورزشی خود اضافه کرده‌اند. این واحدها با یک طرح توجیهی برای درآمدزایی از سالن‌های تازه توانسته‌اند مجوزهای لازم را از استان و سازمان مرکزی کسب و مجموعه جدید را احداث کنند. دیگر واحدها نیز براساس بودجه ورزشی که در اختیار دارند به‌مرور و با اولویت‌بندی روسای واحد پیگیر بازسازی اماکن ورزشی خود هستند. در این زمینه بررسی‌هایی انجام شده و حتی برخی از آنها در شورای عالی ورزش مطرح شده است. هیات عاملی واحدهای تربیت‌بدنی یکی از مباحثی است که در این خصوص مطرح شده است. درحال‌حاضر مشغول نگارش آیین‌نامه‌ای هستیم که در آن ذکرشده مجموعه ورزشی به‌صورت هیات عاملی مدیریت شوند و درآمدها و هزینه‌های آن از طریق همین هیات عامل تعیین شود. با این اقدام به‌نوعی چابک‌سازی در فعالیت‌ها و درآمدهای ورزشی واحدها انجام می‌شود. از سوی دیگر برخی بروکراسی‌های اداری با تاسیس این هیات عامل کمتر شده و هیات عامل تصمیم‌گیر نهایی مجموعه‌های ورزشی است. به نوعی تصمیم‌گیری برای دخل و خرج اماکن ورزشی در داخل هیات عامل انجام و اقدامات لازم به‌سرعت پیگیری می‌شود. الان چون همه درآمدهای واحدها در اختیار رئیس‌واحد قرار دارد، ممکن است دسته‌بندی و تفکیک مالی سخت باشد. اما اگر این بخش به‌صورت مستقل و به مدیریت هیات عامل عمل کند، می‌تواند به‌صورت مستقل اقدام و براساس شرایط واحد اقدامات لازم ورزشی را دنبال کند. این اقدام می‌تواند جهشی را برای به‌روز شدن اماکن ورزشی واحدهای مختلف دانشگاه آزاد داشته باشد که این اقدام، درکنار سایر کارهای مرکز ورزش و تربیت‌بدنی دنبال می‌شود.
درخصوص بودجه امسال توضیح می‌دهید؟ آیا این بودجه کفاف سرمایه‌گذاری‌های حوزه ورزش دانشگاه را می‌دهد؟
به عقیده من ورزش ظرفیت و توانمندی زیادی دارد که بتواند برای خودش منابع بودجه ایجاد کند. حوزه ورزش جزء حوزه‌هایی است که می‌تواند درآمد غیرشهریه خوبی را کسب کند. بودجه هر سال ورزشی ۳۱ مرداد هر سال نوشته می‌شود، لذا هنوز برای امسال بودجه‌ای درنظر گرفته نشده، برای بودجه امسال در تیرماه نشست‌هایی را با معاونت توسعه و منابع و مدیریت، اداره کل برنامه‌ریزی، اداره کل مالی خواهیم داشت. براساس برنامه‌های ورزشی طبق سند تحول و تعالی بودجه موردنظر دریافت می‌شود.
در گفت‌وگوی قبلی گفتید مدارس ورزش در دانشگاه فعالیت خود را آغاز خواهد کرد. فعالیت این مدارس تاکنون چگونه بوده است؟
مدارس ورزش به‌صورت معمول در تابستان برگزار می‌شود که واحدها درگیر کلاس‌های درس و مدارس سما نبوده و دانشجویان و دانش‌آموزان نیز فراغت بیشتری برای شرکت در این مدارس داشته باشند. واحدها نیز باید برخی تمهیدات اولیه مانند کمیسیون ماده ۵ را از اداره کل ورزش و جوانان خود داشته باشند. آمار این بخش را نیز می‌توان شهریورماه و پایان تابستان اعلام کرد.
منبع:فرهیختگان
