به گزارش غیردولتی نیوز به نقل از دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، دکتر علیرضا زالی در همایش معاونان بین‌الملل دانشگاه های سراسر کشور دو راهبرد مهم دولت سیزدهم را مورد توجه قرار داد و افزود: این روزها شاهد ممارست و سخت کوشی حوزه‌های بین‌المللی دانشگاه ها برای دستیابی به این دو مولفه‌ی بسیار مهم در سطح آموزش عالی کشور هستیم.
زالی ادامه داد: بحث اول که با بحث دوم در هم تنیده است، موضوع مرجعیت علمی است و توسط مقام معظم رهبری به عنوان راهبرد اقتدار آفرین مورد توجه و تذکر مستمر است و دوم موضوع دیپلماسی علمی است.
وی با بیان اینکه در سال های اخیر برای تحقق هر دو مولفه‌ی مذکور گامهای بلندی برداشته شده است ادامه داد: طبیعتا این تلاشها کفایت لازم را نداشته و نشست‌هایی از این دست به خوبی می‌توانند کمک کننده باشد تا ان شاءالله در شرایط مطلوب تری در عرصه بین‌المللی سازی آموزش عالی حرکت خود را مستمر ادامه دهیم.
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی تاکید کرد: در عرصه‌های بین‌المللی سازی جهانی موضوع دانشگاه های کشور و استفاده از دیپلماسی علمی به دلیل فراگیربودن، تنوع، چندجانبه گرایی، ایجاد قدرت‌های نرم در معادلات سیاسی جهانی بسیار مهم و بیش از هر زمان دیگری مورد توجه واقع شده است.
به گفته وی در کنار مولفه‌هایی مثل دیپلماسی رسانه‌ای و فرهنگی، عمده برنامه‌های جهانی در زمینه‌های علمی از محورهای ترویج و ترغیب برای افزایش مراودات جهانی است.
زالی گفت: طبیعتا در کشورهایی که از مزایای متفاوت ژئوپلیتیکی برخوردارند و زمینه‌های رقابت‌های پرتنش منطقه‌ای برای آنان مهیاتر است، زمینه‌های بروز و ظهور توسعه علمی با هدف تجلی برنامه‌های تنش‌زا و ایجاد آرامش بسیار مورد توجه است و خوشبختانه در سالهای اخیر این مدل از مکانیسم‌های ایجاد الفت‌های بین‌المللی شکل بهتری در منطقه ما گرفته و دیپلماسی علمی راهکار مطلوبی برای رسیدن به این موضوع است.
وی به تجربه تلخ کرونا اشاره کرد و افزود: در این تجربه جهانی، مسالمت و الفت جهانی بین دانشمندان سراسر دنیا جلوه‌گری کرد، این موضوع نشان داد با روش‌های متداول علمی می‌توان به مشکلات مبتلابه جهانی ورود و زمینه‌های همکاری علمی همگرایانه و فراملی و تعامل بیشتر را فراهم کرد.
پیش بینی می‌شود تعداد دانشجویان بین‌المللی تا پایان سال ۲۰۲۵ به ۹ میلیون نفر برسد
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه در زمینه تعاملات علمی در عرصه جهانی اتفاقات چشمگیری رخ داده است، خاطرنشان کرد: تعداد دانشجویان بین‌المللی در عرصه جهانی به عدد چشمگیر شش میلیون رسیده اما پیش بینی می‌شود تا پایان سال ۲۰۲۵ این عدد به ۸ تا ۹ میلیون نفر نیز برسد.
به گفته وی نکته بسیار مهم دیگر استحصال اقتصادی ناشی از عملکرد رو به تزاید دانشجویان بین‌المللی است به شکلی که پیش‌بینی می‌شود آینده نزدیک بازاری بالغ بر ۳۰۰ میلیارد دلار در این حوزه در عرصه جهانی پیش‌بینی شده و قطعا تا سال ۲۰۲۵ این مساله بر اساس راهبردهای جهانی افزایش چشمگیری پیدا خواهد کرد.
زالی افزود: اهمیت این موضوع جایی مشخص‌تر است که بدانید نگاه کشورهای دنیا به بحث آموزش عالی به عنوان صنعت بسیار مهم، سیال و روبه افزایش است.
تبادل استاد و دانشجو و برگزاری دوره‌های مشترک حداقلی‌ترین بحث بین‌المللی‌سازی دانشگاه ها است
وی به موضوعاتی که در بحث پارادایم‌های بین‌المللی سازی مورد توجه است اشاره کرد و افزود: تقریبا موضوع تبادل استاد و دانشجو و برگزاری دوره‌های مشترک حداقلی‌ترین بحث بین‌المللی‌سازی دانشگاه ها است، طبیعتا قلمروهای نوینی در عرصه‌های بین‌المللی سازی شکل گرفته و مرزهای نوینی خصوصا ایجاد مرزهای غیرفیزیکی و تکنولوژی‌های نوین آموزشی از جمله مواردی است که در حوزه بین‌المللی سازی باید مورد توجه باشد.
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی افزود: یکی از حوزه‌های مهم در موضوع بین‌المللی سازی دانشگاه ها موضوعات اقتصادی و حتی ابعاد امنیتی و اجتماعی است. اساتید، دانشمندان و دانشجویان نخبه امروز به شبکه‌های مهاجرت متصل شده‌اند به شکلی که اکثر کشورهای دنیا علاوه بر اینکه برای دانشجویان و اساتید نخبه میزبانی مورد لزوم را فراهم کرده‌اند، برای استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش بنیان نیز شرایط مطلوبتری برای فعالیت فراهم می‌کنند.
وی خاطرنشان کرد: امروزه با ثبت یک شرکت دانش بنیان حتی در سایزی کوچک می‌توان امکان ورود و مهاجرت شغلی را پیدا کرد بنابراین صرفا افراد به جای دیگری مهاجرت نمی‌کنند بلکه تکنولوژی و شبکه علمی و فناوری منتقل خواهد شد.
زالی با اشاره به رقابت بسیار فشرده موضوع دانشجویان بین‌الملل در عرصه جهانی، توضیح داد: این رقابت هم در سطح ملی و هم جهانی وجود دارد ، به طور مثال ایالات متحده آمریکا با ۵۹۹ موسسه آموزش عالی برجسته کماکان از جمله کشورهایی است که سهم بالاتری در حوزه پذیرش دانشجوی بین‌المللی دارد و بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار دانشجو در آمریکا از کشورهای مختلف جذب دانشگاه ها شده‌اند و این مسیر همچنان ادامه دارد و هنوز هم ۱۰ دانشگاه برتر آمریکا تقریبا جذابیت بیشتری برای مقصد دانشجویان خارجی در بین کشورها دارد.
رتبه ۱۰ ایران در آمار دانشجویان خارجی در سال ۲۰۲۳ آمریکا
وی با اشاره به اینکه بیشترین آمار دانشجویان خارجی در سال ۲۰۲۳ آمریکا را برای تحصیل انتخاب کرده اند، دانشجویانی از کشور هند و چین هستند افزود: در این میان ایران رتبه ۱۰ را دارد و نکته جالب توجه این است که سهم کشور نیجریه از سهم ایران در زمینه دانشجویانی که در آمریکا تحصیل می‌کنند بیشتر است. تقریبا در کشورهایی مثل استرالیا، انگلستان و کانادا نیز بحث‌های جدیدی برای جذب دانشجوی خارجی صورت گرفته و در این کشورها نیز هند، چین و کره جنوبی بیشترین تعداد دانشجوی بین‌الملل را به خود اختصاص می‌دهد.
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: سهم دانشجویان ایرانی در کانادا، رتبه ۱۳ است و دانشگاه های معتبر در این کشور همواره از مقاصد جذاب برای دانشجویان بین‌الملل است.
وی با بیان اینکه بخشی از روند نزولی دانشجویان برای مهاجرت بین کشورها به اپیدمی کرونا مربوط است اضافه کرد: بخش دیگری از این روند کاهشی نیز به رشد توسعه علمی در داخل کشورها، رشد شرکت های دانش بنیان، بالارفتن رتبه علمی دانشگاه ها در رتبه بندی‌های بین‌المللی جهانی گره خورده است.
زالی ادامه داد: روند آموزش عالی موضوعات منطقه‌ای را نیز دربر می‌گیرد به طور مثال در کشور ترکیه ۸ میلیون دانشجو در حال تحصیلند و نکته جالب اینجاست که بیشترین میزان درصد دانشجوی خارجی در ترکیه دانشجویان سوری با سهم حدود بیست درصد دارند این در شرایطی است که بالاترین تنش سیاسی و دیپلماتیک را با ترکیه دارند.
حضور بیش از ۱۳۰ هزار دانشجوی خارجی عمدتا از هندوستان و افغانستان در کشور
وی از حضور بیش از ۱۳۰ هزار دانشجوی خارجی در کشور خبر داد و گفت: با اینکه از ۱۱۹ کشور دنیا در داخل کشور دانشجو در حال تحصیل‌اند، اما نکته اینجاست که بیشتر این آمار متعلق به دانشجویانی از هندوستان و افغانستان است.
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه اتکا به روند پذیرش دانشجو از کشورهای محدود می‌تواند، روند بین‌المللی سازی را دچار چالش کند ادامه داد: این موضوع می‌تواند در تعارضات بین‌المللی و تفاهم‌نامه‌های مربوطه چالش آفرین باشد بنابراین تنوع در روند جذب دانشجویان بین‌المللی به نوعی میزان آسیب پذیری را کاهش خواهد داد.
وی از پیشرفت‌های علمی اخیر کشور و بالارفتن سهم دانشگاه ها در رتبه‌بندی‌های بین‌المللی خبرداد و افزود: رشد چند پله‌ای کشور در زمینه نشریات بین‌المللی و نمایه شدن در سایت اسکوپوس و وب آف ساینس از این موارد است. علیرغم اینکه رتبه ۱۵ تولید علم متعلق به ایران است ولی در حوزه سایتیشن جایگاه ممتازتری داریم و آن رتبه ۱۴ جهانی است.
پیشنهاد تشکیل کمیته مشترک بین وزارتخانه‌های بهداشت و علوم برای میزبان دانشجویان بین‌المللی
زالی پیشنهاد کرد: باتوجه به اینکه در نظام آموزش عالی کشور سطح‌بندی‌هایی وجود دارد، بسیاری از دانشجویان خارجی با سردرگمی مواجه‌اند، بنابراین لازم است با همکاری وزارتخانه‌های بهداشت و علوم و همچنین دانشگاه های سراسر کشور در حوزه بین‌المللی سازی یکسان سازی انجام شود چرا که برخی از دانشجویان خارجی با نظام وزارت بهداشت و آموزش عالی آشنا نیستند، پیشنهاد این است که کمیته مشترکی بین وزارتخانه‌ها شکل بگیرد با این راهکار می‌توانیم مشترکا میزبان دانشجویان بین‌المللی باشیم.
چالش ناکافی بودن آموزش‌های کارشناسان بین‌المللی سازی آموزش عالی
توانمندسازی بخش‌های فعال در حوزه بین‌الملل یکی دیگر از پیشنهادات وی برای تقویت این حوزه بود و افزود: یکی از چالش‌های بین‌المللی سازی، ناکافی بودن آموزش‌های کارشناسان این حوزه است، باید برنامه‌های توانمندسازی برای پرسنلی که مستقیما با دانشجویان خارجی در ارتباطند اجرا شود، همچنین اجرای برنامه‌های مشترک تسهیل‌یافته در سطوح بالاتر مثل وزارت خارجه، اداره گذرنامه نیز از راهکار موثر برای جذب دانشجویان خارجی است.
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با اشاره به اینکه کشورهایی که فرصت‌های شغلی برای دانشجویان بین الملل ایجاد می‌کنند، کشورهای جذاب‌تری هستند تاکید کرد: به طور مثال در کانادا فرصت کار دانشجویان بین الملل به تمام وقت ارتقا پیدا کرده، ضمن اینکه اختصاص اقامت و فرصت شغلی به دانشجویان خارجی پیشنهاد جذابی برای روند افزایشی این حوزه است.
وی پیشنهاد کرد: می‌توان با رعایت چارچوب‌های اقتصادی و ملاحظات ملی برای نخبگان و برگزیدگان بین‌المللی شرایط شغلی مناسبی ایجاد کنیم.
با همکاری وزارت علوم و وزارت بهداشت می‌توانیم، نیازهای آموزشی جذاب را در منطقه بررسی کنیم
زالی گفت: به راحتی با همکاری وزارت علوم و وزارت بهداشت می‌توانیم، نیازهای آموزشی جذاب را در منطقه بررسی کنیم به طور مثال رشته مامایی و یا دندانپزشکی از جمله نیازهای منطقه است بنابراین سرمایه‌گذاری در ایجاد عرصه‌های آموزشی در چنین رشته‌هایی برای جذب دانشجویان منطقه‌ای از جذابیت بالایی برخوردار است.
توجه به ابرچالش‌های جهانی می‌تواند در جذب دانشجوی خارجی موثر باشد
وی موضوع فناوری را مورد توجه قرار داد و افزود: توجه به ابرچالش‌های جهانی، شکل گیری رشته‌های نوین و یا فناوری همگرا و رشته‌های بین بخشی می‌تواند در جذب دانشجوی خارجی موثر باشد.
به گفته رییس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی در بازار امروز جهانی با روش‌های متعارف سنتی و تدریسی خصوصا با کوریکولوم‌های موجود نمی‌توان در این حوزه پیشرو بود. باید با نیم نگاهی به تغییرات شگرف فراسو در حوزه نیازهای جهانی مثل محیط زیست، بیماری های نوظهور و بیابان زایی و تغییرات اقلیمی با نگاهی به این ابرچالش‌ها و تغییرات در ترندهای جهانی بیش از پیش راهکارهای تسهیل یافته و با دیوان سالاری کمتر در دستور کار باشد.
وی تاکید کرد: در جنگ سرد علم و فناوری یکی از نکات برجسته منازعات بود و در این در شرایطی است که در قرن ۲۱ پیوند بین علم و سیاست عمیق‌تر شده است، باید در کنار توسعه علمی به اقتصاد ملی هم توجه داشته باشیم، باید در کنار حکمت، عزت و مصلحت ملی به موضوعات بین‌المللی سازی هم توجه کنیم.
زالی با اشاره به اینکه موضوعی که در سال های آتی می‌تواند کشور را دچار چالش کند بحث اعتبار بخشی در سطح جهانی است ادامه داد: اخیرا تجربه افتخارآمیزی کسب کردیم، بزرگترین فدراسیون جهانی آموزش علوم پزشکی ضمن بازدید از روند فعالیت‌ها و آموزش‌های دانشگاه های علوم پزشکی، بعد از اعتبار بخشی و بررسی‌های سخت گیرانه در حوزه آموزش علوم پزشکی کشور، برای ۱۰ سال این آموزش‌ها را مورد تایید قرار داد، این دستاورد ارزنده برای ایرانیان و اساتید کشور مایه افتخار است.
وی ادامه داد: این آمادگی به فدراسیون جهانی آموزش علوم پزشکی اعلام شده که کشور می‌تواند در سطح منطقه‌ای در سطوح تحصیلات تکمیلی در حوزه اعتبار بخشی منطقه‌ای فعالیت کند.
رییس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه اندیشمندان و اساتید کشور اقتدار قدرت علمی و نرم ایران را رقم زده‌اند خاطرنشان کرد: در حال حاضر، دیپلماسی علمی و قدرت نرم مورد توجه است، این مهم نقطه عطف و کانونی جذب دانشجویان بین‌المللی و تعامل بیشتر علمی با سایر کشورهاست.
