معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با انتقاد نسبت به کاهش واحدهای متقاضی برای استقرار در پارک‌های علم و فناوری، گفت: در چند سال اول معاونت علمی، وزارت علوم و صندوق نوآوری و شکوفایی توجه نمی‌کردند که تقاضا برای دانش‌بنیان شدن شرکت‌ها همیشگی نیست.
غلامحسین رحیمی امروز در نشست رؤسای پارک‌های علم و فناوری کشور، با بیان اینکه برای رسیدن به محصول دو مسیر را در پیش رو داریم، افزود: مسیر اول از مسیر “علم تا عمل” است، به این معنا که از متن نهادهای علمی زنجیره‌ای ایجاد شود که ابتدای این زنجیره تحقیقات محض و انتهای آن محصول است.
وی این مسیر را شامل تحقیقات پایه، تحقیقات کاربردی، تحقیقات توسعه‌ای، تولید نمونه آزمایشگاهی، استاندارد شده، صنعتی و راه اندازی خط تولید دانست و اظهار کرد: این مسیر از کلاس‌های درس و آزمایشگاه‌های تحقیقاتی دانشگاه‌ها شروع می‌شود و در این مسیر دانشگاه‌ها، آزمایشگاه ها، قطب های علم و فناوری و پارک‌ها و نهادهای پشتیبان راه اندازی شده‌اند.
رحیمی، مسیر دوم را “از ایده تا پدیده” عنوان کرد و ادامه داد: ما در کشور ذهن های خلاقی داریم که ممکن است تحصیلات دانشگاهی نداشته باشند، ولی خلاقیت و توان نوآوری بالایی داشته باشند و کشور نیز باید برای چنین افرادی زمینه پیشرفت را فراهم کند تا این افراد بتوانند توانمندی‌های خود را بروز دهند.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، این مسیر را شامل ایده پردازی، طراحی مفهومی، طراحی تفصیلی، تولید نمونه اولیه، نمونه آزمایشگاهی و صنعتی عنوان کرد و یادآور شد: در دو تا سه سال اخیر با کاهش واحدهای متقاضی برای استقرار در پارک ها مواجه هستیم که این آمار هشداردهنده برای ما محسوب می شود؛ چرا که این موضوع را تاکید دارد که در چند سال اول معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری، وزارت علوم و صندوق نوآوری و شکوفایی توجه نمی‌کردند که داریم از ذخیره شرکتهای ایجاد شده استفاده می‌کنیم.
وی در این باره توضیح داد: شرکتهای دانش بنیان، شرکتهای تاسیس یافته هستند و به همین دلیل است که در ابتدای مسیر با هجومی از شرکتهای متقاضی روبرو شدیم و تصور شد که این هجوم رو به افزایش همیشگی خواهد بود، در حالی که از دو تا سه سال قبل به تدریج داوطلبان دانش‌بنیان شدن و استقرار در پارک‌ها و نهادهای میزبان واحدهای فناور کاسته شدند.
رحیمی با بیان اینکه این وضعیت به این معنا است که کشور باید به فناوری‌های تولیدشده توجه کند، خاطر نشان کرد: باید واحد فناور تولیدی ایجاد شود تا متقاضی دانش‌بنیان شدن باشد و جای اینها در دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری است.
معاون وزیر علوم در حوزه پژوهش و فناوری، با تاکید بر اینکه در این مسیر ما نیاز داریم تا مراکز نوآوری و خلاقیت و کارآفرینی را با کمک دانشگاه ها و پژوهشگاه ها در سطح کشور گسترش دهیم، افزود: این مراکز میزبان جوانانی هستند که دارای ایده های خلاقانه‌اند و در کنار آن باید شتابدهندها گسترش داده شوند.
رحیمی با بیان این که رؤسای پارک های علم و فناوری نمایندگان فناوری استان‌ها هستند، اظهار کرد: رؤسای پارک‌ها در زمینه توسعه فناوری در کل استان‌ها مسؤول هستند و باید زیست بوم توسعه نوآوری را در کل استان گسترش داد.
وی اضافه کرد: بر این اساس لازم است طی یک برنامه حداکثر سه ساله شهرستانی در کشور نباشد که مرکز رشد نداشته باشد.
به گفته وی، در حال حاضر ۴۵۰ شهرستان در کشور وجود دارد که تاکنون ۲۲۰ مرکز رشد در ۱۵۰ شهرستان راه‌اندازی شده است و به معنای آن است که حدود ۳۰۰ شهرستان کشور فاقد مرکز رشد هستند و این در حالی است که این مراکز بسترهای نوآوری هستند.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، ایجاد زیر ساخت های توسعه نوآوری را یک سیاست راهبردی کشور دانست و گفت: وزارت علوم پرچمدار این سیاست است، ولی خیلی از نهادها چون سازمان برنامه و بودجه و سازمان اداره استخدامی کشور باید حامی وزارت علوم باشند تا بتوان این زیست بوم را به معنای واقعی با محوریت پارک‌های علم و فناوری، ملی کرد.
وی با بیان اینکه پارک‌ها نقش محوری در “ایده تا پدیده” و دانشگاه‌ها نقش محوری در “ایده تا عمل” بر عهده دارند، یادآور شد: در این راستا جهت گیری تحقیقات دانشگاهی باید تبدیل شدن به دانش فنی و تولید محصول باشد. این حرف جدیدی نیست، بلکه اولویت‌گذاری جدید است.
رحیمی، با اشاره به برنامه ویژه وزیر علوم در زمینه کاربردی کردن تحقیقات، افزود: کاربردی کردن تحقیقات، بین‌المللی سازی مجلات علمی نیز مساله جدیدی نیست، بلکه اهتمام بیشتری در این زمینه صورت گرفته و در اولویت بالایی قرار گرفته‌اند.
وی به ایجاد نظام پیشنهادات وزیر علوم اشاره کرد و یادآور شد: این نظام همواره شنیده می‌شود، ولی هیچ‌گاه نه جزو برنامه‌های من بوده است و نه در ذهن من بود، ولی با نشستی که با شهرداری تهران داشتیم، ایجاد نظام پیشنهادات و آرزوها مطرح شد و بر اساس آن هر شهروند تهرانی می‌تواند پیشنهادات خود را برای توسعه و پیشرفت شهر ارائه دهند.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم با اشاره به جایگاه ممتاز پارک‌های علم و فناوری در توسعه دانش و نوآوری و تولید محصول، گفت: دانشگاه‌ها برای توسعه فناوری تا مرزی می‌توانند جلو بیایند، چون ماهیت دانشگاه ها اینگونه اقتضا می‌کند و نباید از دانشگاه‌ها انتظار داشته باشیم که میزبان شرکتهای دانش‌بنیان باشند.
وی ابراز امیدواری کرد که برای پارک‌های علم و فناوری ماموریت ویژه‌ای در راستای گسترش شتابدهنده زیست بوم نوآوری تعریف شود و ادامه داد: باید همگان کمک کنند که دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، مجلات علمی و قطب‌های علم و فناوری و انجمن‌های علم و فناوری در داخل یک زیست بوم تعریف شوند و همه مجموعه‌ها با یکدیگر در داد و ستد باشند.
رحیمی با ابراز خرسندی از اینکه همه پارک‌های علم و فناوری دارای صندوق‌های پژوهش و فناوری هستند، خاطر نشان کرد: کار پارک‌ها بدون حمایت مالی، تسهیل‌گری برای شرکت‌ها و واحدهای فناوری ایجاد نخواهد شد، از این رو این صندوق‌ها باید تقویت شوند. این امر به این معنا نیست که این صندوق‌ها همه اعتبارات مورد نیاز خود را کسب کنند، بلکه این صندوق‌ها پول‌های خود را اهرمی می‌کنند و خوشبختانه بسیاری از صندوق‌ها در این جهت حرکت کردند.
رحیمی خاطر نشان کرد: البته به همه رؤسای پارک‌ها هشدار داده‌ام که این نهادها به “شهرک‌های صنعتی” تبدیل نشوند؛ چرا که پارک‌ها، نهادهای دانش‌بنیان هستند و علم پایه بودن آنها، ارتباط مستمر آنها با نهادهای علمی به‌ویژه دانشگاه‌ها را ضروری کرده است.
