چندسالی از درگیری‌های سیاسی میان آمریکا و چین می‌گذرد که بسیاری از جوانب علمی و فناوری بین دو کشور را تحت‌الشعاع قرار داده است. با توجه به پیشی گرفتن چین از آمریکا در زمینه تولید علم در دنیا و رسیدن چین به جایگاه نخست تولید علم به‌جای آمریکا، زنگ خطر برای آن کشور به‌صدا درآمد تا دولت بایدن برای سروسامان دادن به اوضاع نابسامان و درمعرض خطر علم و فناوری کشورش راه چاره‌ای بیندیشد تا بتوانند بار دیگر از موضع خود در دنیا دفاع کنند و جایگاه ازدست‌رفته خود را بازیابند. به‌تازگی خبرهایی مبنی‌بر تصویب و امضای افزایش بودجه بنیاد علوم آمریکا از سوی رئیس‌جمهور این کشور منتشرشده و به‌نظر می‌رسد آمریکا گام‌های نخست را برای توسعه این بخش برداشته تا بتواند موقعیت خود را به‌دست آورد و بتواند با چین که برنامه‌ریزی درازمدتی را درپیش گرفته‌اند، رقابت داشته باشند.
تلاش برای حفظ رابطه با چینی‌ها
بنیاد ملی علوم آمریکا با توجه به تمرکزی که روی برتری آمریکا در فناوری‌های جدید دارد، نقش کلیدی در قانون علوم و تراشه‌ها ایفا می‌کند. به‌عبارتی فناوری جدید و نوظهور هم برای آینده اقتصاد رقابتی و امنیت ملی این کشور اهمیت بالایی دارد. با سرمایه‌گذاری آمریکا روی تحقیق و توسعه، افزایش بودجه بنیاد ملی علوم هم به‌لحاظ اجتماعی و هم به‌لحاظ اقتصادی می‌تواند برای کارگران و بخش تجارت مزیت‌هایی به‌دنبال داشته باشد که بازار اشتغال در حوزه‌های فناوری را با رونق بسیار خوبی روبه‌رو خواهد کرد.
به گزارش rollcallبنیاد ملی علوم آمریکا همکاری و مشارکت در سرمایه‌گذاری با برخی متحدان را در سراسر دنیا آغاز کرده و در این میان نمایندگان جو بایدن، خواستار ایجاد ائتلاف و همکاری با محققان بین‌المللی در حوزه‌های مختلفی چون هوش مصنوعی شده‌اند. این افزایش مشارکت یکی از راهکارهای دولت بایدن برای استفاده از اتحادهای ایجادشده و دموکراسی برای به انزوا کشاندن چین و رقابت با قدرت برتر فعلی علمی جهان به‌شمار می‌رود. کاخ سفید در استراتژی امنیت ملی ۲۰۲۲ اعلام کرده بود که هزینه‌های دولت فدرال روی حوزه‌های علم و فناوری، آمریکا را قادر می‌سازد تا پایگاه فناوری صنعتی متحدی را ایجاد کند که امنیت، رفاه و ارزش‌های مشترک آنها را حفظ کند. اما به‌رغم تنش‌هایی که میان آمریکا و چین در سال‌ها اخیر وجود داشت، برخی دانشمندان همچنان به‌دنبال راهی برای مشارکت با همکاران چینی خود بدون قوانین دست‌وپاگیر آمریکایی هستند، از حداقل مزیت‌هایی که این حرکت به‌دنبال دارد، این است که می‌تواند به‌واسطه مشارکت‌هایی که بین محققان دو کشور صورت می‌گیرد، دانشمندان چینی را در اکوسیستم دنیای غرب نگه دارد.
آمریکا و تلاش دوباره برای ابرقدرتی جهان علم
به گزارش science، مدتی پیش از سال جدید میلادی، دولت آمریکا طرح افزایش بودجه بنیاد ملی علوم را مطرح کرد که به‌تازگی این طرح توسط جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا امضا شد. در طرح هزینه کرد ۲۰۲۴ آمریکا، بحث افزایش قابل‌توجه ۱۹ درصدی آژانس‌های پژوهشی آمریکا قریب به یک‌میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار مطرح شده و نمایندگان خواستار بودجه ۱۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلاری این بنیاد شده‌اند. دموکرات‌ها در مجلس سنا که اقلیت نمایندگان را تشکیل می‌دهند، خواستار اختصاص بودجه بیشتری از بنیاد ملی علوم برابر ۹ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلاری شدند و جمهوری‌خواهان نیز به‌دنبال جذب بودجه بالاتر برای بخش علمی شدند. درعین‌حال، هر دو حزب به‌دنبال برخورداری از بودجه‌های بیشتر برای حوزه‌های علمی و فناوری هستند تا از این طریق بالاتر از چین در رقابت‌های ابرقدرتی علمی در جهانی قرار گیرند. آمریکا درنظر دارد درتلاش برای ابرقدرت شدن دوباره در حوزه‌های علمی، یک اداره جدید در بنیاد ملی علوم را برای کوتاه کردن زمان لازم برای تبدیل یافته‌های پژوهشی به فناوری‌های جدید راه‌اندازی کند.
پیشنهاد افزایش یک‌میلیارد دلاری بودجه بنیاد ملی علوم
بودجه کنگره به بنیاد ملی علوم قرار است برای سال جدید قریب به یک‌میلیارد دلار در سال جاری افزایش یابد. بخشی از این افزایش بودجه، یعنی یک‌میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار تنها به تحقیق و توسعه در حوزه آب‌وهوا اختصاص می‌یابد که نسبت به بودجه سال گذشته ۶۳۰ میلیون دلار رشد داشته است. علاوه‌بر این، رشد بودجه امسال بنیاد ملی علوم، سهم بودجه آموزش‌های STEM و توسعه نیروی کار را با ۱۹۸ میلیون دلار افزایش به یک‌میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار می‌رساند که به توسعه نیروی کار در حوزه‌های علمی کمک شایانی خواهد کرد.
این درحالی است که در این بودجه دومیلیارد دلار به بخش R&D (تحقیق و توسعه) اختصاص پیدا کرده است که به‌واسطه آن، آمریکا بتواند در صنایع پیشرفته‌ای چون تولیدات فناوری‌های پیشرفته، فناوری‌های بی‌سیم پیشرفته، هوش‌مصنوعی، بیوتکنولوژیک، میکروالکترونیک، نیمه‌رساناها و علوم اطلاعات کوآنتوم در آینده حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد. علاوه‌بر این، در این بودجه دومیلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار به توسعه زیرساخت‌های پژوهشی این کشور اختصاص می‌یابد تا از پیشرفت‌ها علمی و فناورانه آمریکا حمایت کند.
پیامدهای ثبات بودجه برای بخش علم و فناوری
در جلسه دادرسی مجلس سنا، جمهوری‌خواهان در مذاکراتی که با دموکرات‌ها داشتند درمورد ضرب‌الاجلی که برای جلوگیری از عدم پرداخت بدهی‌های کشور اعلام شده، به ثابت ماندن بودجه بنیاد ملی علوم برابر میزان تعیین‌شده برای سال ۲۰۲۲ رای داده و با افزایش این بودجه مخالفت کردند. طبق تجزیه و تحلیل‌هایی که در این مورد صورت گرفته، درصورتی‌که این طرح تصویب شود، می‌تواند ۲۹ میلیارد دلار یا ۲۷ درصد از هزینه‌های پژوهشی غیرنظامی پیش‌بینی شده فدرال در سال ۲۰۲۴ را کاهش دهد. نتیجه این عدم تغییر بودجه علمی آمریکا برای سال جاری ضربه مهلکی به بدنه بنیاد ملی علوم وارد خواهد کرد؛ این درحالی است که سنا متعهد شده بودجه حوزه علوم و تراشه‌ها را که تابستان سال گذشته برای کمک به رونق صنعت نیمه‌رساناها در آمریکا تصویب شده بود، طی پنج‌سال آینده دوبرابر کرده و میزان آن را به ۸۱ میلیارد دلار برساند. این درحالی است که در تابستان سال گذشته، قانونی در سنای آمریکا به تصویب رسید، به‌طوری‌که دولت فدرال بودجه‌ای ۵۲ میلیارد دلاری را برای احیای صنعت تولید تراشه‌های نیمه‌رسانا اختصاص داد. در جلسات دادرسی مجلس و سنا، دموکرات‌ها به‌دنبال توضیح این موضوع بوده‌اند که چگونه کاهش بودجه بنیاد علوم می‌تواند پژوهش‌های پیشرفته، آموزش دانشمندان و مهندسان نسل آینده و مشارکت با بخش خصوصی را برای تبدیل این اکتشافات به مشاغل و صنایع جدید تحت‌تاثیر قرار دهد و از رونق آن بکاهد. هر پیشنهاد خوبی که در این باره مطرح می‌شود، فرصتی برای سرمایه‌گذاری روی ایده‌های جدید از دست می‌رود. ثابت ماندن میزان بودجه علوم و تغییر نکردن آن به‌شدت می‌تواند برنامه‌ریزی‌های بنیاد ملی علوم را برای هزینه‌های ۳۰۰میلیون دلاری سال بعد روی شبکه موتورهای نوآوری منطقه‌ای به‌شدت تحت‌تاثیر قرار دهد.
این برنامه‌ریزی‌ها با هدف توسعه اقتصادی کشور صورت گرفته و بدون تغییر باقی ماندن بودجه علم و فناوری در آمریکا به کاهش سرمایه‌گذاری‌های بنیاد ملی علوم روی موضوعات هوش مصنوعی، علم اطلاعات کوانتوم و سایر فناوری‌های نوظهور خواهد انجامید که درنهایت ابرقدرتی دوباره چین را در بخش علم و فناوری به دنبال خواهد داشت. براساس استراتژی امنیت ملی آمریکا، فناوری‌های بنیادین شامل میکروالکترونیک‌ها، محاسبات پیشرفته و فناوری‌های کوآنتومی، هوش مصنوعی، بیوتکنولوژی، ارتباطات از راه دور پیشرفته و انرژی‌های پاک می‌شود که به‌شدت ممکن است تحت تاثیر کاهش بودجه قرار گیرند.
راهکار آمریکایی‌ها در همکاری علمی با کشورها
استراتژی آمریکا شامل اختصاص بودجه به بخش‌های موردنیاز برای رشد آن حوزه است. بنیاد ملی علوم در سال مالی ۲۰۲۲ حدود ۷۲۱ میلیون دلار کمک مالی به محققان آمریکایی در پروژه‌های مشترک با همتایان خود در انگلیس، آلمان، کانادا، استرالیا، ژاپن و هند اعطا کرد. در مقابل این فرآیند، چینی‌ها قرار دارند که به سرعت به رشد بودجه‌های تحقیق و توسعه آمریکا رسیدند. در سال ۲۰۱۹، آخرین سالی که داده‌های مربوط به بنیاد ملی علوم ارائه شده، دولت آمریکا و منابع خصوصی قریب به ۶۵۷ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار روی هزینه‌های تحقیق و توسعه صرف کرده‌اند که هنوز هم بالاتر از ۵۲۵ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلاری است که چینی‌ها در این بخش هزینه کرده‌اند. مدیر بنیاد ملی علوم آمریکا در سفر چندی پیش خود به استرالیا از سرمایه‌گذاری‌های مشترک با این کشور به‌منظور تقویت پژوهش‌های جدید به‌ویژه در حوزه فناوری‌های هوش مصنوعی خبر داد. او همچنین سفرهایی هم به ژاپن و هند برای دیدار با همتایان خود داشت و نیز مشارکت‌هایی با دانشمندان انگلیسی، آلمانی و کانادایی انجام داده است. مشارکت میان آمریکا و هند بیشتر در زمینه تقویت زیرساخت فناوری‌های بی‌سیم ۵G و ۶G، و پروازهای فضایی تجاری شامل اکتشافات کره ماه خواهد بود. از دیگر طرح‌های بنیاد ملی علوم با بودجه مشترک میان استرالیا، کانادا و انگلیس می‌توان به همکاری در زمینه انرژی‌های پاک و تغییرات اقلیمی اشاره کرد. مشاور امنیت ملی کاخ سفید در دیدار با همتای هندی خود در ماه ژانویه اعلام کرده بود که محققان دو کشور در زمینه فناوری‌های حیاتی و در حال ظهور گام‌های مشترکی برخواهند داشت.
استفاده از علم و پژوهش در قالب یک ابزار سیاست خارجی و دیپلماتیک به زمان جنگ سرد برمی‌گردد اما سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه پکن در حوزه پژوهش‌های علمی به این معناست که جدایی آمریکا از چین به‌ویژه در بخش‌های علمی و پژوهشی و فناوری دشوارتر از آن چیزی است که تصور می‌شود و این دو کشور همکاری‌های دیرینه‌ای داشته‌اند که قابل چشم‌پوشی نیست. آنچه باید در این میان وجود داشته باشد، نیاز طبیعی به رشد همکاری‌ها و مشارکت‌ها در فرهنگ علمی دو کشور است. در این میان یک فرهنگ علمی جهانی وجود دارد و زمانی که آمریکا بتواند در زمینه همکاری با هند، استرالیا، ژاپن و اروپا رشد کند، امر بدیعی اتفاق افتاده است و دولت این کشور می‌تواند امیدوار باشد که آینده قابل‌قبولی خواهد داشت. سرمایه‌گذاری‌های مشترک در پروژه‌های مشترک با متحدان، خود باعث پیشرفت پژوهش‌های علمی می‌شود. اما محققان نسبت به تمرکز بالا برای منزوی کردن چین هشدار داده‌اند. تلاش‌هایی که از سوی دولت بایدن و بنیاد ملی علوم انجام می‌شود همگی در راستای تقویت و گسترش همکاری با کشورهای متحد آنهاست. دانشمندان چینی، معمولا به دو دسته تقسیم می‌شوند، به‌طوری که یا در آمریکا تحصیل می‌کنند یا با دانشمندان آمریکایی مشارکت دارند. نهادهای علمی آمریکا مانند انجمن توسعه علوم سعی می‌کنند بدون نقض قوانین، روابط خود را با همتایان چینی خود حفظ کنند. دانشمندان چینی اغلب یافته‌های پژوهشی خود را در نشریات منتشرشده توسط انجمن توسعه علوم و نیز سایر مجلات غربی منتشر می‌کنند، این در حالی است که به‌وضوح اعلام کرده‌اند که به دنبال ایجاد اکوسیستم انتشارات پژوهش‌های علمی در چین هستند. مدیر اجرایی این انجمن اعلام کرده است که اعضای این انجمن به‌طور فعال دیپلماسی علمی را در مشارکت با همتایان ژئوپلیتیکی خود انجام می‌دهند اما این همکاری باید رقبای ژئوپلیتیک را نیز درگیر کند.
افزایش بودجه برابر با افزایش بدهی‌های فدرال
اما در این میان، جمهوری‌خواهان محافظه‌کار که به دنبال کاهش چشمگیر این بودجه‌ها بودند، هزینه‌کردهای بنیاد ملی علوم را به شکلی متفاوت درنظر می‌گیرند. این مرکز را نسبت به برخی سرمایه‌گذاری‌ها و هزینه‌ها برای آینده این کشور مورد سرزنش قرار داده‌اند. آنها بر این باورند که بالا رفتن بودجه این بنیاد به سرعت بدهی‌های رو به رشد دولت فدرال را که در حال حاضر ۳۱ هزار میلیارد دلار برآورد شده، افزایش می‌دهد و تنها با کاهش بودجه‌ها می‌توان مانع از بالا رفتن بدهی‌ها شد. در میان تمام اعتراض‌هایی که مطرح شده، دموکرات‌ها نسبت به صحبت‌های برخی از جمهوری‌خواهان که کاهش بودجه را کاهشی بدون فکر و نامعقول دانسته‌اند، واکنش نشان داده و مدعی شده‌اند که دولت فدرال به اندازه کافی برای رقابت با چین و عقب نیفتادن از این کشور در حوزه علوم سرمایه‌گذاری کرده و بودجه اختصاص داده است. آنها بر این عقیده‌اند که کاهش بودجه بنیاد ملی علوم نمی‌تواند هیچ تاثیری روی رقابت آمریکا با چین در حوزه‌های علمی به جا بگذارد.
در جلسه دادرسی سنا که در روزهای گذشته برگزار شده بود، نمایندگان سنا، مدیر بنیاد ملی علوم را تحت فشار قرار دادند تا نسبت به این موضوع توضیح ارائه دهد که برای برآورده شدن الزامات قانون تراشه‌ها چگونه برنامه‌ریزی کرده تا بودجه این بنیاد به‌طور یکنواخت و بی‌کم‌و‌کسر در سراسر کشور پخش شود. از شاخص‌ترین طرح‌هایی که بنیاد ملی علوم آمریکا برای اجرای کامل قانون تراشه‌ها به کار بسته، طرح برنامه‌ریزی شده برای رشد پژوهش‌های رقابتی (EPSCoR) بوده است. با تمام مخالفت‌ها و موافقت‌هایی که نسبت به افزایش بودجه بنیاد صورت گرفته، شماری از نمایندگان ابراز امیدواری کرده‌اند که سهم بودجه‌های اختصاص یافته به موسسات تا سال ۲۰۲۷، از ۱۵ درصد به ۲۰ درصد افزایش یابد. جان کندی، سناتور آمریکایی که در طرح EPSCoR مشارکت دارد، عنوان کرده که این طرح از این‌رو ایجاد شد که بیشتر بودجه‌های اختصاص یافته به آن در ۱۰ ایالت صرف می‌شد. در پیش‌بینی وضعیت نابسامان بودجه بنیاد ملی علوم آمریکا، طرح EPSCoR یکی از طرح‌های این بنیاد است که قانون‌گذاران تلاش کرده‌اند افزایش بودجه را برای این طرح اعمال کنند.
منبع:فرهیختگان
