بسیاری از موسسات و پایگاه‌های رتبه‌بندی در دنیا هر‌ساله به بررسی و رده‌بندی محققان برتر و پراستناد می‌پردازند و در این میان، موسسه اطلاعات علمی «کلاریویت» هم در جدیدترین گزارشی که منتشر کرده به برترین محققان پراستناد دنیا در سال ۲۰۲۲ پرداخته است. این محققان که به‌نوعی چرخ محرک نوآوری در دنیا به‌شمار می‌روند، جامعه پژوهشی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. به‌عبارتی محققان پراستناد به گروهی از محققان گفته می‌شود که مقالات منتشر شده آنها جزء یک درصد استنادهای برتر رشته‌ها و مقالات منتشر شده به شمار می‌رود. موسسه «کلاریویت» ۷۲۲۵ عنوان پژوهشگر با استناد بالا را اعلام کرده که از آنجایی که برخی از آنها در بیش از یک زمینه فعالیت داشته‌اند، در‌نهایت فهرست ۶۹۳۸ محقق را منتشر کرده است.
کدام حوزه‌ها محقق پراستناد بیشتری دارند؟
در این رتبه‌بندی، ۲۱ موضوع با در‌نظر گرفتن تعداد محققان پراستنادی که در این حوزه‌ها فعالیت کردهاند اعلام شده است. بیشترین موضوعی که پژوهشگران پراستناد دنیا برای نوشتن مقاله به سراغ آن رفته‌اند پزشکی بالینی است که ۴۶۶ محقق پراستناد در این زمینه فعالیت کردهاند. رتبه دوم موضوعی به حوزه زیست‌شناسی و زیست شیمی می‌رسد که ۳۰۳ استاد پراستناد دارد. سومین موضوع شیمی و علوم اجتماعی با ۲۷۰ محقق پراستناد است و پس از آن به ترتیب، علوم اعصاب و رفتار با ۲۲۵ محقق، علوم مواد با ۲۲۲ محقق، ایمنی‌شناسی با ۲۱۴ محقق، زیست‌شناسی مولکولی و ژنتیک با ۲۰۶ محقق و محیط‌زیست و اکولوژی با ۲۰۲ محقق اعلام شده‌اند که درمجموع ۳۹۸۱ محقق پراستناد در این موضوعات فعالیت کردهاند.
۲۳۳ محقق پراستناد هارواردی هستند
در رتبه‌بندی موسسات در سال ۲۰۲۲، ۵۰ سازمان اعم از دانشگاه، آژانس‌های دولتی یا سایر هویت‌ها، ۲۶ محقق پراستناد را در خود جای داده‌اند. دانشگاه هاروارد با ۲۳۳ محقق، بیشترین تعداد محققان پراستناد دنیا را از آن خود کرده است. هاروارد در‌حالی در صدر این جدول قرار گرفته که به‌عنوان اولین دانشگاه آمریکایی هم از نظر بیشترین تعداد محققان پراستناد شناخته می‌شود و پس از آن، دانشگاه استنفورد با ۱۲۶ محقق پراستناد، دومین دانشگاه آمریکا و در دنیا سومین دانشگاه است. دومین موسسه هم به آکادمی علوم چین با ۲۲۸ محقق پراستناد می‌رسد. چهارمین موسسه نیز موسسه ملی بهداشت آمریکا با ۱۱۳ محقق پراستناد است و رده پنجم این جدول نیز از آن دانشگاه شینهوآ چین با ۷۳ محقق پراستناد و رتبه ششم هم از آن موسسه فناوری ماساچوست با ۷۱ محقق پراستناد است. درواقع، از ۶ موسسه و دانشگاه با بالاترین تعداد محقق پراستناد، چهار مرکز متعلق به آمریکا و دو مرکز متعلق به چینی‌هاست.
۳۶ درصد پراستنادها آمریکایی‌اند؛ ۱۶ درصد چینی
پراستنادترین محققان ۲۰۲۲ متعلق به ۷۰ کشور و منطقه هستند اما ۸۲٫۹ درصد از آنها تنها به ۱۰ کشور تعلق دارند و ۷۱٫۴ درصد از آنها نیز محققان ۵ کشور نخست این جدول هستند که بیانگر تمرکز بالای استعدادها در این کشورهاست. ۲۷۶۴ محقق پراستناد متعلق به آمریکا هستند که حدود ۳۸٫۳ درصد از کل آمار محققان پراستناد را به خود اختصاص داده است. این آمار در مقایسه با ۳۹٫۷ درصد در سال ۲۰۲۱ و ۴۱٫۵ درصد در سال ۲۰۲۰ و ۴۴ درصد سال ۲۰۱۹ کاهش نشان می‌دهد. کل مقالات نمایه شده متعلق به محققان آمریکا در Web of Science از ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ حدود ۲۵ درصد بوده است. بعد از آمریکا، چین با ۱۱۶۹ محقق، دومین کشور از نظر دارا بودن بالاترین تعداد محققان پراستناد به شمار می‌رود که ۱۶٫۲ درصد از کل محققان پراستناد دنیا را به خود اختصاص داده است. این آمار نسبت به ۵ سال گذشته که تنها ۷٫۹ درصد بود، رشد قابل توجه داشته و نسبت به ۱۴٫۲ درصد در ۲۰۲۱ حدود ۲ درصد رشد نشان می‌دهد. به عبارت دیگر تعداد محققان پراستناد چین در این بازه ۵ساله بیش از دو برابر شده است. انگلیس سومین کشور با ۵۷۹ محقق پراستناد است که سهم آن از کل دنیا ۸ درصد است. آلمان با ۳۶۹، استرالیا با ۳۳۷، کانادا با ۲۲۶، هلند با ۲۱۰، فرانسه با ۱۳۴، سوئیس با ۱۱۲ و سنگاپور با ۱۰۶ محقق پراستناد جزء ۱۰ کشور برتر از نظر دارا بودن محققان پراستناد به‌شمار می‌روند. همان‌طور‌که گفتیم، چین در ۲۰۲۲ بالاترین افزایش سهم از نظر محققان پراستناد را در سال‌های اخیر در دنیا داشته است. طبق این رده‌بندی، آمریکا در محققان پراستناد با ۱٫۴ درصد کاهش نسبت به ۲۰۲۱ و ۵ درصد کاهش نسبت به ۲۰۱۸ مواجه شده است. در‌حالی‌که تعداد محققان پراستناد چین در سال ۲۰۲۲ نسبت به ۲۰۱۸ با رشد ۸٫۳ درصدی روبه‌رو بوده است.
منبع:فرهیختگان
