فروردین ۱۰, ۱۴۰۳
زنگ خطر بودجه تحقیق و پژوهش بلندتر از هر زمان دیگر

زنگ خطر بودجه تحقیق و پژوهش بلندتر از هر زمان دیگر

  • اسفند ۱, ۱۴۰۱

تحقیق و توسعه (R&D) اهمیت بالایی برای بخش‌های تجاری و کسب‌وکارها در کشورها دارد و مستلزم داشتن بدنه دانشی و علمی قدرتمندی است که درنهایت منجر به بهبود فرآیندهای علمی و فناورانه شده و بهره‌وری کشورها را در تولید علم و فناوری افزایش می‌دهد. بالا بودن بودجه‌هایی که به این بخش تعلق می‌گیرد منجر به فعالیت بیشتر بخش‌های تجاری برای تولید هر چه بیشتر محصولات و خدمات می‌شود که آنها را در بازار رقابتی نگه می‌دارد. نرخ R&D و سهمی که از تولید ناخالص داخلی (GDP) به دست می‌آورند، در رشد بازار کشورها اهمیت بالایی دارد و در درازمدت می‌تواند نقش مهمی را در رونق تجارت ایفا کند. حتی بررسی‌ها نشان می‌دهد که بالا بودن میزان R&D کشورها، به‌نوعی بیانگر اقتصاد پررونق‌تر آنهاست. درواقع، بخش‌هایی که بیش از همه روی R&D خود سرمایه‌گذاری می‌کنند، به توسعه بیشتری دست می‌یابند. در بسیاری از کشورهای دنیا، R&D و رشد اقتصادی دوش به دوش هم حرکت می‌کنند و دولت‌ها به واسطه نرخ R&D می‌توانند روی اقتصاد خود سرمایه‌گذاری کنند. در این میان، آمریکا و چین پیشگامان نرخ بالای R&D در دنیا هستند که با رقم بالایی که از GDP به این بخش اختصاص داده‌اند توانسته‌اند اقتصاد خود را به برترین اقتصادهای دنیا تبدیل کنند. به گزارش theglobaleconomy، بررسی ۶۷ کشور دنیا نشان می‌دهد که میانگین سهم R&D از GDP کشورها در سال ۲۰۲۰ چیزی بالغ بر ۱٫۳ درصد بوده است. بررسی وضعیت ایران و مقایسه با دیگر کشورهای دنیا و منطقه نشان می‌دهد که شرایط برای اهالی پژوهش مطلوب نیست و به نسبت روند رو‌به‌رشدی که بیشتر کشورها پیش گرفتند، روند مثبتی نداشتیم.

سهم بودجه پژوهشی در چین نیم‌درصد بیشتر شد

چین با توجه به اینکه چند سالی است رتبه نخست تولید علم دنیا را از آمریکا ربوده، از نظر میزان GDP بعد از آمریکا قرار می‌گیرد. در آخرین ارقامی که در سال ۲۰۲۲ در دست است رقم R&D چین ۴۵۴ میلیارد دلار اعلام شده است. این رقم حدود ۲٫۵۶ درصد از کل GDP این کشور را به خود اختصاص داده است که سهم آن در مقایسه با سال ۲۰۲۱ حدود ۰٫۱۶ درصد رشد را نشان می‌دهد. کل GDP چین در سال ۲۰۲۲ چیزی حدود ۱۷ هزار و ۷۵۲ میلیارد دلار برآورد شده است. سهم R&D از GDP چین در سال ۲۰۲۲ در مقایسه با سال ۲۰۱۸ با رقم ۲٫۱۴ درصد، ۰٫۴۶ درصد افزایش داشته است. اما در بین سال‌های ۲۰۲۰ که شروع همه‌گیری کرونا را در دنیا داشتیم، سهم R&D چین از GDP حدود ۲٫۴ درصد بوده که در سال بعد به دنبال تداوم همه‌گیری بدون تغییر ۲٫۴ درصد باقی مانده و رشد چشمگیری در آن مشاهده نمی‌شود. نرخ GDP این کشور در سال ۲۰۲۲ در مقایسه با نرخ ۲۰۱۸ که ۱۳ هزار و ۸۹۰ میلیارد دلار بوده، با رشد ۲۷ درصدی مواجه شده است. اگر دقیق‌تر به رقم R&D چین در ۵ سال گذشته نگاه کنیم، شاهد روند افزایش ۵۲ درصدی مبلغ R&D این کشور از ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ هستیم به‌طوری‌که از ۳۰۰ میلیارد دلار در ۲۰۱۸ به رقم ۴۵۴ میلیارد دلار در ۲۰۲۲ افزایش داشته است. این روند افزایشی حتی در سال ۲۰۲۰ همزمان با شروع همه‌گیری کرونا هم مستدام بوده و در سال ۲۰۲۰ با رشد ۱۱ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۹ همراه بوده است. درصد رشد مبلغ R&D چین در سال ۲۰۲۱ نسبت به ۲۰۲۰ حدود ۲۱ درصد اعلام شده است که این رشد بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ بالغ بر ۶٫۱ درصد بوده است. طبق آمارهای به دست آمده، به‌رغم روند افزایشی میزان GDP در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، سهم R&D چین در این دو سال رقم ثابت ۲٫۴ درصد بوده. اما درکل، سهم R&D این کشور در این بازه ۵ ساله رو‌به‌رشد بوده است.

۳ درصد تولید ناخالص داخلی آمریکا به پژوهش می‌رسد

با توجه به وسعت کشور آمریکا، این کشور بالاترین میزان تولید ناخالص داخلی را در دنیا از آن خود کرده است. میزان GDP این کشور از بیش از ۲۰ هزار میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ به بیش از ۲۵ هزار میلیارد دلار رسیده که طبق آمار با رشد حدودا ۵ هزار میلیارد دلاری روبه‌رو بوده است. همچنین سهم R&D آمریکا در سال ۲۰۱۸ قریب ۲٫۹۴ درصد از GDP بوده که در مقایسه با ۳٫۰۷ درصد در سال ۲۰۲۲ رشد ۰٫۱۳ درصدی را تجربه کرده است. اما با نگاهی به درصد سهم R&D آمریکا از GDP چیزی که جلب توجه می‌کند، افزایش ۰٫۲۸ درصدی از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ همزمان با شروع همه‌گیری کروناست به‌طوری که از ۳٫۱۲ درصد به ۳٫۴۰ درصد رسید که با تداوم این همه‌گیری، این رقم در سال ۲۰۲۱ ثابت باقی ماند. اما از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ با کاهش ۰٫۳۳ درصدی سهم R&D روبه‌رو بوده است. میزان سرمایه‌گذاری R&D آمریکا از ۶۰۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ به ۷۸۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ افزایش داشته که رشد ۲۹٫۵ درصدی را به خود اختصاص داد. اما درمجموع، میزان آن در سال گذشته در مقایسه با سال ۲۰۲۱ با افت ۱٫۴۰ درصدی همراه بوده است.

نسبت سرمایه‌گذاری پژوهش انگلیس به ۲٫۳۰ رسید

مقدار تولید ناخالص داخلی انگلیس در سال ۲۰۱۸ بیش از ۲ هزار میلیارد برآورد شد که نسبت به بیش از ۳ هزار میلیارد دلار سال ۲۰۲۲ با رشد ۱۱ درصد روبه‌رو شده است. مبلغ سرمایه‌گذاری R&D انگلیس در سال ۲۰۱۸ با سهم ۱٫۷۱ درصدی به بیش از ۴۹ میلیارد دلار رسید که در مقایسه با افزایش سهم به ۲٫۳۰ درصدی، رقم R&D این کشور در سال ۲۰۲۲ به بیش از ۷۳ میلیارد دلار افزایش یافت که رشد ۴٫۵ درصدی را به خود اختصاص داده است. نرخ R&D انگلیس از ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ با افزایش ۴۹ درصدی روبه‌رو بوده است. در سال ۲۰۲۰ و همزمان با همه‌گیری کرونا هم به رقم رکود اقتصادی حاکم بر جهان با رشد ۲۵ درصدی نسبت به ۲۰۱۹ همراه بوده است. این روند در سال ۲۰۲۱ هم بیانگر رشد حدود ۱۰ میلیارد دلاری است. به تناسب افزایش GDP انگلیس طی ۵ سال گذشته، سهم R&D این کشور هم رشد ۰٫۵۹ درصدی را تجربه کرده و از ۱٫۷۱ در ۲۰۱۸ به ۲٫۳۰ در ۲۰۲۲ رسیده است.

رشد میزان سرمایه‌گذاری هندی‌ها در ۵ ساله اخیر

هند هم جزء کشورهایی با رقم بالای GDP در دنیاست و نرخ آن در سال ۲۰۲۲ بیش از ۳ هزار میلیارد دلار بوده است. در قیاس با سال ۲۰۱۸ که این مبلغ بیش از ۲ هزار میلیارد دلار گزارش شده بوده، رشد ۲۸٫۵ درصدی داشته است. به‌رقم افزایش ۵ ساله GDP، نرخ R&D با نوسانات متعددی روبه‌رو بوده است به‌طوری که از ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ رشد یک میلیارد دلاری داشته اما تنها یک سال بعد همزمان با شروع همه‌گیری کرونا، میزان بودجه‌های پژوهشی هند با افت ۶٫۵ درصدی مواجه شد. بعد از گذشت تنها یک سال، در ۲۰۲۱ ناگهان با رشد چشمگیر ۳۶ درصدی از بیش از ۱۸ میلیارد دلار به بیش از ۲۵۴ میلیارد دلار رسید. اما بار دیگر در سال ۲۰۲۲ با کاهش ۱۱ درصدی روبه‌رو شد. از نظر سهم درصدی R&D هند از GDP، این کشور در سه سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ سهم ثابت ۰٫۷ درصدی داشته است، در ۲۰۲۱ با یک دهم درصد افزایش به ۰٫۸ درصد رسید اما سال گذشته نسبت به ۲۰۲۱ با ۰٫۱۵ درصد کاهش به ۰٫۶۵ درصد رسید. این در حالی است که میزان هزینه‌کرد R&D هند در سال ۲۰۲۲ در مقایسه با ۲۰۱۸ رشد حدودا ۱۹ درصدی را تجربه کرده است.

نسب R&D آلمان ۳٫۱ بدون تغییر

میزان GDP آلمان در مقایسه با ۵ سال گذشته که نرخ آن بیش از ۳ هزار میلیارد دلار بود، رشد ۱۳ درصدی داشته است. در این بین، مبلغ R&D آلمان در سال ۲۰۱۸ بیش از ۱۲۴ میلیارد دلار برآورد شد که تا ۲۰۲۰ و همزمانی آن با همه‌گیری کرونا با روند کاهشی روبه‌رو بود و در آن سال ۳٫۰۵ درصد افت داشت. اما بعد از گذر از همه‌گیری کرونا و با توجه به اینکه در آن سال، آلمان یکی از موفق‌ترین کشورهای دنیا در مقابله با کرونا لقب گرفت، در سال ۲۰۲۱ با رشد ۱۰ درصدی همراه و در ۲۰۲۲ با افزایش ۴٫۵ درصدی روبه‌رو شد. با بررسی سهم R&D آلمان از GDP این کشور، در سال ۲۰۱۸ سهم ۳٫۱۳ درصدی را به خود اختصاص داد و این رشد در سال ۲۰۱۹ نیز با رشد ۶٫۳ درصدی همراه بود اما از ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ سهم ۳٫۱ درصدی را به خود اختصاص داد که کاهش ۰٫۰۷ درصدی را شامل شده است. البته مبلغ سرمایه‌گذاری R&D در سال ۲۰۲۲ نسبت به ۲۰۱۸ با رشد ۱۱٫۶۵درصدی مواجه بوده است.

رشد ۷ درصد نسبت R&D ترکیه 

طبق آخرین رتبه‌بندی پایگاه سایمگو، بعد از ایران که نخستین کشور منطقه در حوزه تولید علم محسوب می‌شود، ترکیه دومین کشور برتر منطقه به شمار می‌رود که رقم GDP بیش از ۷۷۸ میلیارد دلار را به خود اختصاص داده است. این میزان تا سال ۲۰۲۰ که شروع همه‌گیری کرونا محسوب می‌شود، روند کاهشی داشته و تا ۲۰۲۰ با افت ۷٫۵ درصدی روبه‌رو بوده است. اما این روند در سال ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ با رشد خوبی مواجه بوده است. این رشد در سال ۲۰۲۱ نسبت به ۲۰۱۹ حدود ۱۴ درصد و تا سال ۲۰۲۲ رشد ۳۱ درصدی داشته است. اما در مقیاس رشد ۵ ساله، می‌توان گفت که GDP ترکیه از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۱۸ با افزایش ۲۱ درصدی روبه‌رو بوده است. نرخ R&D ترکیه در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با ۲۰۱۹ با کاهش ۲٫۶ درصدی مواجه شد که همزمان با آغاز کرونا در جهان بود. اما بعد از گذر از اوج کرونا از سال ۲۰۲۱، نرخ R&D روند افزایشی به خود گرفت به‌طوری که با بیشترین رشد در ۲۰۲۱ نسبت به سال قبل از آن، رشد ۱۸ درصدی داشته است. این رشد در ۲۰۲۲ نسبت به ۲۰۱۹، ۱۴ درصد رشد داشته است. سهم R&D ترکیه از GDP در سال ۲۰۱۹ حدود ۱٫۰۶ درصد بود که نسبت به سهم ۱٫۱۳ درصدی در سال ۲۰۲۰ با رشد ۰٫۰۷ افزایش، حدود ۷ درصد بیشتر رشد داشته است.

رشد ۸۹ درصدی مبلغ سرمایه‌گذاری پژوهش مصری‌ها

مصر از دیگر کشورهای برتر منطقه در حوزه تولید علم است که GDP معادل ۲۵۰ میلیارد دلاری را در سال ۲۰۱۸ به خود اختصاص داده است. آمارها حکایت از روند رو به رشد GDP از ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ دارد به‌طوری که از ۲۵۰ میلیارد دلار در ۲۰۱۸ به ۴۷۰ میلیارد دلار در ۲۰۲۲ افزایش یافته است. نرخ تولید ناخالص داخلی مصر در بازه ۵ ساله رشد ۵۳ درصدی را نشان می دهد. میزان سرمایه‌گذاری تحقیق و توسعه در این کشور همواره در سال‌های اخیر رشد کشور هرچند نسبت میزان اختصاص درآمد ناخالص تولید داخلی به  R&D این کشور تا سال ۲۰۲۰ افزایش داشته اما پس از آن روند کاهشی را در پیش گرفته است. هزینه‌کرد پژوهشی مصری‌ها از بیش از یک میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۸ به ۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار در ۲۰۲۲ افزایش یافت. اما رقم R&D مصر در ۲۰۲۲ نسبت به ۲۰۲۱ کاهش ۱۳ درصدی داشته است. اما با احتساب مقادیر R&D بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۱۸، شاهد رشد ۸۹ درصدی بوده‌ایم. با توجه به این که مصر در سال ۲۰۱۸ سهم ۰٫۷۲ درصدی R&D از GDP را داشته، این مقدار در سال ۲۰۲۲ هم تکرار شده است. بیشترین میزان این سهم در سال ۲۰۲۰ به میزان یک درصدی بوده است.

نسبت R&D به GDP رژیم‌صهیونیستی به ۴٫۸ رسید

مقدار GDP این کشور از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ با رشد پله‌ای همراه بوده به‌طوری که از بیش از ۳۷۶ میلیارد دلار در ۲۰۱۸ به بیش از ۴۹۶ میلیارد دلار در ۲۰۲۲ رسید که رشد ۳۲ درصدی را نشان می‌دهد. این روند در سال ۲۰۲۰ به‌رغم همه‌گیری کرونا همچنان ادامه داشت اما رشد کمتری را شاهد بوده به‌طوری که از ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ رشد آن ۳ درصدی بوده اما از ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ رشد ۱۸ درصدی داشته است. با نگاهی به آمار ارائه‌شده، شاهد همین روند رو به رشد در نرخ R&D این کشور هم هستیم به‌طوری که رقم بیش از ۱۸ میلیارد دلار در ۲۰۱۸ به بیش از ۲۳ میلیارد دلار در ۲۰۲۲ رسید. درصد رشد این بازه ۵ ساله حدود ۲۸ درصد اعلام شده است. آمارها حکایت از آن دارد که به‌رغم کاهش R&D برخی کشورهای دنیا، R&D رژیم‌صهیونیستی در روزهای کرونایی با رشد همراه بوده است به‌طوری که از ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ میزان R&D رشد ۹ درصدی داشته است. بالاترین میزان رشد از ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱ با رشد ۲۳ درصدی بوده است. اما در این بین، از ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ کاهش رشد ۱۳ درصدی اتفاق افتاده است. رژیم‌صهیونیستی جزء آن دسته از کشورهای منطقه با بالاترین سهم R&D از GDP است. ولی با نگاه به بازه ۵ ساله، این سهم در سال ۲۰۲۲ در مقایسه با سال ۲۰۱۸ حدود ۰٫۱۵ درصد افت داشته در‌حالی‌که سال ۲۰۱۸ نرخ R&D پایین‌ترین حد بوده است. سهم R&D این کشور از آن سال تا ۲۰۲۱ روند رو به رشد داشته اما در سال گذشته، این رشد منفی شد و با افت ۰٫۸ درصدی روبه‌رو شد.

سهم R&D کره جنوبی تولید ناخالص؛ بیش از ۴ درصد 

مقدار GDP کره جنوبی GDP در ۵ سال گذشته نوسان داشته به‌طوری که رقم آن در سال ۲۰۱۸ بالاتر از سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ بوده به‌طوری که سال ۲۰۱۹ با ۴٫۲۹ درصد کمتر و سال ۲۰۲۰ با ۴٫۷۰ درصد کمتر مواجه بوده است که بیشترین میزان کاهش با وقوع همه‌گیری کرونا همراه بوده است. اما بعد از آن یعنی در ۲۰۲۱، رقم GDP کره‌جنوبی با رشد ۱۰ درصدی روبه‌رو شد. این رشد تنها یک سال دوام داشت و در سال ۲۰۲۲، با افت ۴٫۲۰ درصدی همراه بوده است. میزان GDP کره‌جنوبی در سال ۲۰۲۲ نسبت به ۲۰۱۸ رشد ۰٫۵۸ درصدی داشته است.
کره‌جنوبی هم جزء کشورهایی است که سهم پژوهش بالایی از GDP را از آن خود می کنند به‌طوری که در سال ۲۰۱۸ که میزان سرمایه‌گذاری پژوهشی آن بیش از ۷۷ میلیارد دلار بود، R&D سهم ۴٫۵۲ درصدی را از آن خود کرد که طبق آمار، این روند رو به رشد حتی تا همه‌گیری کرونا هم ادامه داشت به‌طوری که به‌رغم کاهش نرخ GDP در سال ۲۰۲۰ که همزمان با آغاز کرونا بود، با رشد ۳٫۵ درصدی نسبت R&D  به ۴٫۸۱ درصد افزایش یافت. میزان R&D این کشور از ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ با کاهش ۲ درصدی همراه بود و درمجموع، میزان R&D کره‌جنوبی از ۲۰۲۰ تا ۲۰۱۸ حدود ۱٫۴۲ درصد رشد داشته است.

رشد ۱٫۲۴ درصدی نرخ R&D ژاپن

طبق آمار ارائه‌شده، نرخ GDP ژاپن از ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ روندی رو به رشد داشت اما در سال ۲۰۲۰ همزمان با شروع کرونا در دنیا و تأثیری که بر اقتصاد جهان به جا گذاشت، نرخ GDP این کشور به میزان سال ۲۰۱۸ برگشت. این روند کاهشی در سال بعد یعنی ۲۰۲۱ هم ادامه یافت و با افت ۲ درصدی به ۴ هزار و ۹۵۰ میلیارد دلار کاهش یافت. اما در سال گذشته نرخ GDP با رشد ۵٫۵ درصدی روبه‌رو شد. در این بین اگر بخواهیم بازه ۵ ساله را در نظر بگیریم، GDP ژاپن در سال ۲۰۲۲ با رشد ۳٫۵ درصدی در مقایسه با سال ۲۰۱۸ مواجه شد. در بررسی مبلغ سرمایه‌گذاری پژوهشی ژاپن، شاهد افزایش ۱٫۰۵ درصدی سال ۲۰۱۹ نسبت به ۲۰۱۸ بوده‌ایم. اما این روند افزایش در سال ۲۰۲۰ کندتر پیش رفت به‌طوری که نرخ R&D تنها با رشد ۰٫۱۹ درصدی روبه‌رو بوده است. درمجموع، میزان رشد سرمایه‌گذاری در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با سال ۲۰۱۸ رشد ۱٫۲۴ درصدی داشته است. نسبت R&D ژاپن از تولید ناخالص داخلی در سال ۲۰۱۸ حدود ۳٫۲۲ درصد اعلام شده که در سال ۲۰۱۹ به‌رغم با کاهش ۰٫۰۲ درصدی همراه شد اما سال ۲۰۲۰ در مقایسه با ۲۰۱۹ رشد ۰٫۰۶ درصدی داشته است. اگر بخواهیم بازه چندساله را در نظر بگیریم، سهم R&D این کشور در ۲۰۲۰ نسبت به ۲۰۱۸ رشد ۰٫۰۴ درصدی را پشت سر گذاشته است و روند رو به رشدی داشته اما آمار جدیدی از سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ در دسترس نیست.

همسایگان جنوبی چگونه برای پژوهش سرمایه‌گذاری می‌کنند؟

این کشور خاورمیانه به عنوان یکی از کشورهای مهم منطقه، با توجه به استراتژی‌هایی که چند سالی است در راستای توسعه علم و فناوری در پیش گرفته جایگاه استراتژیکی در منطقه دارد. نرخ GDP این کشور در سال ۲۰۲۰ رقمی معادل ۷۰۳ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار را به خود اختصاص داده بود. این نرخ در سال ۲۰۲۱ با رشد ۱۸٫۵ درصدی به ۸۳۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار افزایش یافت که حاکی از روند رو به رشد GDP عربستان در سال‌های اخیر است. با توجه به این که R&D این کشور در ۲۰۲۰ چیزی حدود ۰٫۵۲ درصد را به خود اختصاص داده بود، رقم R&D آن بالغ بر ۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار بوده است. طبق آمار ارائه شده، با توجه به افزایش ۴۴٫۰۵ درصدی نرخ R&D در ۲۰۲۱ در مقایسه با ۲۰۲۰، میزان آن به ۸ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار افزایش یافت.

  افزایش۴٫۲۰ درصدی R&D امارات
نرخ GDP این کشور عربی در سال ۲۰۱۸ به ۴۲۷ میلیارد دلار رسید و روند آن در دو سال بعد یعنی ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ نزولی بوده است به‌طوری که در سال ۲۰۱۹ با کاهش ۲٫۱۱ درصدی و در سال ۲۰۲۰ هم با افت ۱۶٫۵۰ درصدی نسبت به ۲۰۱۹ روبه‌رو شد. اما اگر بخواهیم درصد کاهش بازه سه ساله ۲۰۲۰ تا ۲۰۱۸ را مورد بررسی قرار دهیم، امارات با رسیدن به GDP 349 میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلاری در سال ۲۰۲۰ با کاهش نرخ ۱۸٫۱۵ درصدی GDP در مقایسه با ۲۰۱۸ روبه‌رو بوده است. اما نکته‌ای که در این آمارها جلب توجه می‌کند، این است که به‌رغم سیر نزولی GDP امارات، سهم R&D در این بازه سه‌ساله روند صعودی داشته که همین امر مبلغ سرمایه‌گذاری را بالا برده است. میزان R&D امارات در سال ۲۰۱۸ چیزی بالغ بر ۵ میلیارد و ۴۷۰ میلیون دلار بوده که سهم ۱٫۲۸ درصدی از GDP را به خود اختصاص داده بود. این رقم با کاهش نرخ GDP در سال ۲۰۱۹ افزایش ۰٫۵۵ درصدی نرخ R&D داشته که سهم R&D از GDP این کشور هم با رشد ۰٫۰۳ درصدی به ۱٫۳۱ درصد رسید. این روند افزایشی در ۲۰۲۰ هم ادامه داشت و نرخ R&D امارات با رشد ۳٫۶۴ درصدی مواجه شد. در آن سال، سهم R&D از GDP امارات هم با رشد ۰٫۱۴ درصدی به ۱٫۴۵ درصد رسید. اگر بخواهیم مجموع سه سال را در نظر بگیریم، امارات از ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ با افزایش ۰٫۱۷ درصدی سهم R&D از GDP روبه‌رو بوده است. این روند افزایشی در میزان سرمایه‌گذاری R&D امارات، از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ چیزی بالغ بر ۴٫۲۰ درصد گزارش شده است.

 هزینه یک میلیارد دلاری قطری‌های برای تحقیق و توسعه
نرخ GDP قطر هم به عنوان یکی دیگر از کشورهای عربی خاورمیانه، از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۱ که در میانه سال های کرونایی قرار داشت با کاهش ۲ درصدی روبه‌رو بوده است به‌طوری که از بیش از ۱۸۳ میلیارد دلار به بالاتر از ۱۷۹ میلیارد دلار رسید و با رشد ۴۳٫۶۰ درصدی، بین سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ مواجه شد اما این میزان رشد در مجموع از ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ با رشد ۴۰٫۷۵ درصدی روبه‌رو شده است. با توجه به سهم ۰٫۵۳ درصدی سهم R&D از GDP قطر در سال ۲۰۱۸، مبلغ R&D این کشور در همان سال حدود ۹۷۱ و ۴۹۰ میلیون دلار گزارش شد.

سهم پژوهش در ایران به نیم درصد هم نمی‌رسد

طبق آخرین آمارهایی که مرکز آمار ایران سهم R&D از GDP در سال ۱۳۹۷ معادل ۰٫۶۵ درصد بوده است که این سهم در سال ۱۳۹۸ با ۰٫۰۷ درصد کاهش به ۰٫۵۸ درصد رسید. با روند افزایشی میزان R&D در سال ۱۳۹۹، سهم پژوهش از GDP همچنان بدون تغییر نسبت به سال قبل ۰٫۵۸ درصد باقی ماند که سال اوج همه‌گیری کرونا در دنیا هم به‌ شمار می‌رفت. سال ۱۴۰۰ به‌نوعی سال رونق بودجه R&D ایران به شمار می‌رفت به‌گونه‌ای که افزایش سهم R&D از ۰٫۵۸ درصد به ۰٫۶۸ درصد را به‌دنبال داشت که این سهم رشد ۰٫۱ درصدی داشته است.
در بازه ۶ ماهه سال ۱۴۰۱، سهم R&D ایران نیز با کاهش ۰٫۲۶ درصدی به ۰٫۴۲ درصد رسید. در این بین، در بررسی بازه ۵‌ساله وضعیت R&D و سهم آن از GDP، به‌رغم افزایش چشمگیر حجم R&D، سهم آن از GDP کاهش ۰٫۲۳ درصدی داشته است که خبر از وضعیت نابه‌سامان تحقیق و توسعه در کشور دارد‌.
در مقایسه دو سال اخیر وضعیت ایران با کشورهای منطقه، مبلغ R&D ایران در سال ۲۰۲۱ با احتساب دلار ۲۶٫۰۱۹ تومانی، معادل ۲ میلیارد و ۲۸۳ میلیون دلار بوده و این مبلغ در سال ۲۰۲۲ با حساب دلار ۳۵ هزار تومانی، چیزی معادل یک میلیارد و ۴۵۲ میلیون دلار بوده است که روند کاهشی را نشان می‌دهد. اگر این مبالغ را با رقم R&D بیش از ۱۰ میلیارد دلاری سال ۲۰۲۲ و بیش از ۹ میلیارد دلاری سال ۲۰۲۱ ترکیه مقایسه کنیم، تفاوت فاحشی را می‌توان مشاهده کرد. در این دو سال، سهم R&D ترکیه از GDP حدود ۱٫۱۳ درصد بوده که در قیاس با سهم R&D ایران، در ۲۰۲۱ کاهش ۰٫۴۵ درصدی و در ۲۰۲۲ کاهش ۰٫۷۱ درصدی داشته است.

 

منبع:فرهیختگان

قبلی «
بعدی »

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *