آلمان یکی از بزرگ‌ترین، پرجنب‌وجوش‌ترین و جذاب‌ترین اکوسیستم‌های استارتاپی را در دنیا به خود اختصاص داده است به‌طوری‌که بیش از ۶۰ هزار استارتاپ در حوزه‌های فوق تخصصی در سراسر این کشور مشغول به فعالیت هستند. فناوری‌ها و مدل‌های تجاری استارتاپ‌های نوآوری به نوعی تمام صنایع را متحول کرده و تحت تاثیر قرار داده است. استارتاپ‌ها نیروی محرکه‌ای برای نوآوری، رشد اقتصادی و مالکیت معنوی درازمدت در این کشور به شمار می‌روند. آلمان به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار و اقتصاد اروپا، نقش مهمی در صحنه استارتاپی اروپا ایفا می‌کند. این کشور به لطف استارتاپ‌های برتری که در اختیار دارد، در قیاس با سایر مراکز استارتاپی بین‌المللی رقابت‌پذیری بسیار بالاتری دارد. سال ۲۰۲۲ سالی پرچالش در عین حال پرحادثه برای صحنه استارتاپی آلمان بود به‌طوری که ۶ استارتاپ برتر (unicorn) شکل گرفتند و ۳۴ شرکت سرمایه‌گذار خطرپذیر بودجه‌های خود را روی شرکت‌های استارتاپی افزایش دادند. اما تحلیلگران جریان‌های متلاطمی را برای اقتصاد جهانی پیش‌بینی کرده‌اند که استارتاپ‌های آلمان هم شامل بخشی از این جریان می‌شوند.
استارتاپ‌های آلمانی بیش از ۴۰۰ هزار شغل ایجاد کردند
صدها مرکز کارآفرینی، مراکز نوآوری و برنامه‌های شتاب در سراسر آلمان حضور دارند که سالانه قریب ۳۰۰۰ استارتاپ جدید را در این کشور راه‌اندازی می‌کنند. واحدهای نوآوری و مخاطره‌پذیر شرکتی با همکاری شبکه‌های استارتاپی با بودجه عمومی مانند مرکزی دیجیتال و شرکت‌های سرمایه‌گذار خطرپذیر کار می‌کنند تا شبکه‌ای از نوآوران دیجیتال را ایجاد کنند. استارتاپ‌ها در آلمان بیش از ۴۰۰ هزار شغل ایجاد کرده‌اند. اکوسیستم استارتاپی در آلمان به‌صورت بین‌المللی فعالیت می‌کند به‌طوری‌که بیش از ۴۰ درصد کارمندان فعال در استارتاپ‌های برلین اهل آلمان نیستند و از کشورهای دیگر وارد این کشور شده و در این شرکت‌ها مشغول به کار شده‌اند. کارآفرینان خانم در این کشور به مرور در حال افزایش است به‌طوری‌که در سال ۲۰۲۲ بیش از ۲۰ درصد استارتاپ‌ها در آلمان به دست کارآفرینان خانم راه‌اندازی شد.
به گزارش «تجارت و سرمایه‌گذاری آلمان»، در این کشور کانون‌هایی برای تمرکز استارتاپ‌ها تشکیل شده است. برلین، باواریا، «بادن- وورتمبرگ» و «راین- وستفالن شمالی» قریب دوسوم استارتاپ‌های آلمان را تشکیل داده‌اند. در این میان، برلین، مونیخ و هامبورگ نیز به فعال‌ترین اکوسیستم‌های استارتاپی در آلمان معروفند درحالی‌که «اشتوتگارت» فرصت‌های همکاری نامحدودی را با شرکت‌های صنعتی جهان شامل بوش، دایملر- بنز یا پورش ایجاد می‌کنند. ترکیب شهرهای مختلف در یک اکوسیستم، فرصت‌های رشد و تجاری بی‌نظیری را پیش‌روی استارتاپ‌های بین‌المللی قرار می‌دهد. تنوع اکوسیستم‌های استارتاپی منطقه، آلمان را به یکی از منحصربه‌فردترین چشم‌اندازهای اقتصادی تبدیل کرده است.
استارتاپ‌های آلمان با ۳۹٫۷ درصد، بیشترین فعالیت را در بخش ICT (فناوری اطلاعات و ارتباطات) دارند و بعد از آن نیز حوزه‌های پزشکی و بهداشت عمومی با ۱۰٫۶ درصد، موادغذایی و کالاهای مصرفی با ۱۰٫۲ درصد قرار می‌گیرند. بعد از این موارد هم استارتاپ‌های حوزه اتومبیل، وسایل حمل‌ونقل و لجستیک ۵٫۷ درصد، کالاهای صنعتی ۴٫۲ درصد، انرژی و برق ۳٫۹ درصد، و مواد شیمیایی و دارویی ۳٫۷ درصد از فعالیت استارتاپ‌ها هستند.
شکل‌گیری «فناوری‌های سلامت» با محوریت بیماران
در سال ۲۰۲۳، استارتاپ‌ها و حوزه‌های فناوری در اروپا و به‌ویژه آلمان با تغییری چشمگیر به سمت شکل‌گیری فناوری‌هایی با تاثیر بالا شامل فناوری‌های پایدار، فناوری‌های آموزشی، فناوری سلامت و به‌ویژه فناوری با مرکزیت بیماران حرکت خواهد کرد. همه‌گیری کرونا نشان داده است که بازار مراقبت‌های سلامتی و فناوری‌های مراقبت بهداشتی بیمارمحور در کشورهایی چون آلمان منابع کوتاه‌مدتی برای تامین دارند. در عین حال، به دلیل تقاضای بالایی که در این حوزه‌ها از سوی بیماران وجود دارد، بازار جهانی مراقبت‌های بهداشتی با مشکل پزشکان محدود و بیماران متعدد مواجه است و همین نیاز که از سوی بیماران مطرح شده، کشورهایی چون آلمان را به سمت‌و‌سوی شکل‌گیری بیشتر استارتاپ‌های حوزه بهداشت و سلامت سوق داده است.
رونق استارتاپ‌های فینتک
برخی کارشناسان بر این باورند که آلمان در سال ۲۰۲۳ در حوزه کارآفرینی با رونق خوبی روبه‌رو خواهد بود. از سوی دیگر، موقعیت‌هایی چون اقتصاد کلان نیز در این میان عدم قطعیت را به همراه داشته است. اما شواهد حاکی از آن است که احتمالا در سال جاری شاهد موارد بیشتری از ورشکستگی‌ها و یکپارچگی کل در بازار کارآفرینی خواهیم بود چراکه سرمایه ارزان‌قیمت دیگر نمی‌تواند مدل‌های تجاری ناکارآمد را حفظ کند. با وجود این، هنوز سرمایه‌های راکدی در شرکت‌های سرمایه‌گذار خطرپذیر وجود دارد که این شرکت‌ها در انتظارند تا از فرصت‌های هیجان‌انگیز استفاده کنند. ولی با تمام اما و اگرهایی که مطرح می‌شود به نظر می‌رسد با توجه به ورود شمار زیادی از استعدادهای فناورانه واجد شرایط به بازار، موج تازه‌ای از استارتاپ‌های حوزه فینتک درحال شکل‌گیری هستند.
استخدام استعدادهای برتر به‌ویژه به‌عنوان طراحان محصول آسان‌تر است. شاید به نظر برسد که بازار کسادتری داشته باشد اما برخلاف تصور، افراد ماهرتر و باتجربه‌تری در این حوزه فعالیت می‌کنند. مدل‌های تجاری با دقت بیشتری مورد توجه قرار گرفته و استارتاپ‌ها نیاز دارند ثابت کنند که قادرند رشد پایداری را ارائه دهند که تغییر الگوها در سال ۲۰۲۳ نیز بدون تغییر باقی می‌ماند.
خروج اقتصاد آلمان از رکود با فعالیت استارتاپ‌ها
به گزارش sifted، با توجه به وضعیت اقتصادی نابسامانی که در این کشور وجود دارد، گروهی از بنیانگذاران آلمانی با همکاری یکدیگر درخواست تجدیدنظر را به دولت فدرال ارائه داده‌اند. آنها عنوان کرده‌اند که دولت به جای تقویت نوآوری‌های پایدار و رشد استارتاپ‌ها به‌منظور سربلند بیرون آمدن از این بحران، تمرکز زیادی را صرف حفاظت از صنایع ایجاد شده مانند خودروسازان کرده است. آنها در این درخواست از دولت آلمان خواسته‌اند تا با تسریع فرآیند صدور ویزا و شناسایی صلاحیت‌های حرفه‌ای و آموزشی، این کشور را برای استعدادهای بین‌المللی جذاب‌تر کند. دولت باید سرمایه را برای رشد و تبدیل آلمان به مکانی عالی برای عرضه اولیه سهام به کار گیرد و از سوی دیگر، بار بروکراسی و دیجیتالی شدن توربوشارژ را کاهش دهد. سیاستگذاران و جامعه استارتاپی با هم این فرصت را دارند که از یک موتور رشد بی‌نظیر حداکثر استفاده را ببرند.
ادامه جذب سرمایه از سوی فناوری‌های آب‌وهوایی
کارشناسان همچنان شاهد نوآوری‌های بزرگ و تاثیرگذار در سطوح اولیه هستند اما بسیاری از استارتاپ‌ها نمی‌توانند با رشد آهسته، بودجه‌های محدودتر و سرمایه‌گذاران محتاط دوام بیاورند و به بودجه‌های بیشتری برای ادامه حیات نیاز دارند. با پایان یافتن دوره تامین مالی از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۳، این نگرانی وجود دارد که آلمان با افزایش تعداد استارتاپ‌هایی مواجه باشد که از رقبای قدرتمندتر خود خریداری شده‌اند. با توجه به بحران‌های زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی که دنیا شاهد آن است، انتظار می‌رود فناوری‌های استارتاپی در حوزه آب‌وهوا با امید به ایجاد تغییر و تحول رشد داشته باشند. این قبیل استارتاپ‌ها جذب بالایی برای استعدادها دارند که می‌توانند از قابلیت‌های خود برای ایجاد تغییرات آب‌وهوایی استفاده کنند.
اختصاص بودجه ۳۰ میلیارد دلاری برای حمایت از استارتاپ‌ها
به گزارش sifted، در سال ۲۰۲۲، کل ارزش سرمایه‌گذاری‌ها روی استارتاپ‌های آلمان در مقیاس سالانه با کاهش ۴۶ درصد به رقم ۱۱ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار رسید. شمار معاملات جذب سرمایه هم به‌طور چشمگیری با کاهش ۲۹ درصدی روبه‌رو بوده، به‌طوری‌که از ۱۶۰۶ معامله به ۱۱۳۷ معامله رسیده است. اما با وجود این، رقم سرمایه‌گذاری استارتاپ‌های آلمان در سالی که گذشت در مقایسه با ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار سال ۲۰۲۰ بالاتر است. دوره‌های تامین مالی بیش از ۲۵۰ میلیون دلاری بیشترین کاهش را در آلمان داشته‌اند. این کشور در سال ۲۰۲۱ شاهد ۱۴ معامله تامین مالی به ارزش ۲۵۰ میلیون دلار یا بیشتر بوده که در سال ۲۰۲۲ حدود ۶ معامله کاهش یافته است. حجم سرمایه‌گذاری (مبلغی که در قالب بودجه کسب می‌شود) نیز با ۷۸ درصد افت از ۱۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ به دومیلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار برای معاملات برتر کاهش نشان می‌دهد.
به گزارش bloomberg، طبق آخرین گزارش‌هایی که از وضعیت بودجه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های استارتاپی آلمان منتشر شده، دولت آلمان برنامه‌ریزی اختصاص بودجه ۳۰ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلاری برای حمایت از استارتاپ‌های فناوری‌محور درنظر گرفته است. این بودجه استراتژی گسترده‌ای برای اکوسیستم استارتاپی این کشور به‌شمار می‌رود که می‌تواند آلمان را به محیطی جذاب‌تر برای استارتاپ‌ها و نوآوری در دنیا تبدیل کند. دولت این کشور علاوه‌بر همکاری با سرمایه‌گذاران خصوصی، از ۱۰ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار بودجه عمومی حاصل از وام‌دهنده‌های دولتی برای جمع‌آوری بودجه‌های آینده استفاده خواهد کرد. سرمایه‌گذاری شرکت‌های فعال در فناوری‌های عمیق و راهکارهای آب‌وهوایی نظیر هوش‌مصنوعی، فناوری هیدروژنی، فناوری کوآنتومی و حمل‌ونقل پایدار در اولویت خواهند بود.
به‌رغم افزایش تعداد شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر در آلمان، این کشور به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا هنوز هم از هم‌قطاران خود در صحنه بین‌المللی عقب‌تر است. بسیاری از بزرگ‌ترین شرکت‌های اروپایی درحال رشد، بودجه‌های خود را از طریق سرمایه‌گذاران آمریکایی تامین می‌کنند. این استراتژی با این هدف طراحی‌شده که این شرکت‌ها را ترغیب کنند در درازمدت در اتحادیه اروپا باقی بمانند. همچنین دولت آلمان درنظر دارد موانع پیش‌روی استعدادها و افراد خارجی را که در این کشور به‌ویژه در بخش فناوری به‌دنبال شغل مناسب خود می‌گردند، کاهش دهند و از سوی دیگر، معافیت‌های مالیاتی را برای سهام کارمندان افزایش دهند. انجمن استارتاپ‌های آلمانی از این استراتژی به‌دلیل پررنگ‌تر کردن اهمیت استارتاپ‌ها می‌ستاید که باعث افزایش رقابت‌پذیری استارتاپ‌ها در آلمان شده است.
به گزارش techcrunch، استارتاپ‌های اروپایی همواره از مشکل استارتاپ‌های چندساله رنج می‌برند. این مشکل در اروپا به مشکلی مزمن تبدیل شده است. از این رو بسیاری از استارتاپ‌های اروپایی درنهایت جذب بازارهای آمریکایی می‌شوند. از آنجا که آمریکا یکی از معدود بازارهایی است که می‌توان در آن مقیاس مناسبی پیدا کرد و نیز این قابلیت را دارد که از طریق فروش، به یکی از پلتفرم‌های فناوری جهانی یا به بازارهای عمومی وارد شود. اما یک صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی در آلمان به‌تازگی تلاش کرده بخشی از مشکلات موجود را حداقل در آلمان که تمرکز اصلی آن روی استارتاپ‌هاست، مرتفع کند. صندوق سرمایه‌گذار خصوصی FLEX Capital در برلین، درحال‌حاضر دومین سرمایه‌گذاری خود را به مبلغ ۳۲۵ میلیون دلار با هدف جمع‌آوری موثر شرکت‌های فناوری متوسط آلمانی‌زبان و ارائه مقیاس جهانی به این نهادهای ادغام‌شده تکمیل کرده است.
کاهش ۴۳ درصدی سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌ها در ۲۰۲۲
به گزارش business-standard، سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌های آلمانی در سال ۲۰۲۲ تا ۴۳ درصد کاهش داشته، به‌طوری‌که بعد از رقمی که در سال ۲۰۲۱ به‌عنوان رکورد به ثبت رسید، رقم سرمایه‌گذاری در سال گذشته به ۱۰ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار رسید. تعداد معادلات بزرگ بیش از ۵۴ میلیون دلاری نیز نسبت به سال ۲۰۲۱ تا ۵۰ درصد کاهش داشته است. با افزایش هزینه سرمایه و کاهش ارزش‌گذاری، سرمایه‌گذاران بیشتر به سودآوری توجه می‌کنند تا وعده‌های رشد بلندمدت. با توجه به اینکه بیشترین مبلغ سرمایه خطرپذیر در سال ۲۰۲۲ حدود ۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار بوده، شرکت‌های تازه‌تاسیس را برای سازگاری با این مساله دچار چالش کرده است. در سالی که گذشت به دلیل مشکلات سیاسی و اقتصادی ایجاد شده، بسیاری از استارتاپ‌ها با عدم قطعیت در ماندگاری مواجه شده بودند اما نمی‌توان ادعا کرد که اوضاع از شرایط حاکم در دوران همه‌گیری ناامیدکننده‌تر است. به گزارش statista، از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۱، حجم سرمایه گذاری‌ها در استارتاپ‌های آلمانی بیش از سه‌برابر شد. این حجم سرمایه‌گذاری در سال ۲۰۲۰ به بیش از ۵ میلیارد و ۶۲۸ میلیون نفر رسید، درحالی‌که این رقم با سه برابر شدن به بیش از ۱۸ میلیارد و ۷۳۰ میلیون دلار افزایش یافت. در سال ۲۰۲۲، حدود ۸ میلیارد و ۶۵۸ میلیون دلار کمتر از میزان سرمایه‌گذاری‌شده روی استارتاپ‌ها در مقایسه با سال گذشته، در استارتاپ‌های آلمانی سرمایه‌گذاری شده است.
منبع:فرهیختگان
