قدیمی بودن سرفصل‌های دروس دانشگاهی کشور موضوع جدیدی نیست. گلایه پرتکرار دانشجویان و اساتید است که البته در سال‌های اخیر با اعلام آمار اشتغال فارغ‌التحصیلان تبدیل به یکی از انتقادات جدی نسبت به دانشگاه‌ها شده است. وظیفه اصلی تحقق آن بر عهده شورای برنامه‌ریزی و گسترش این وزارتخانه گذاشته شده است. البته این تنها مسیر برای رسیدن به متدهای جدید علمی در حوزه آموزشی نیست، بلکه نزدیک به ۶ سال است که دانشگاه‌های مادر کشور اجازه دارند بنا به نیاز رشته‌ها در راستای رفع نیازهای جامعه و صنعت، اقدام به بازنگری سرفصلها کرده و حتی یک گام فراتر بروند و منابع جدید درسی را برای رشته‌ها تعریف کنند.
ماجرای واگذاری بازنگری سرفصلها به دانشگاه‌ها
اولین بار سال ۹۵ بود که وزارت علوم با ابلاغ آیین‌نامه «واگذاری اختیارات برنامه‌ریزی درسی در دانشگاه‌ها» دست مراکز آموزشی را برای ورود مستقیم به حیطه بازنگری منابع درسی باز گذاشت؛ آیین‌نامه‌ای که با اهدافی چون استفاده از توانمندی دانشگاهیان در فرآیند بازنگری و تدوین برنامه درسی، انطباق برنامه‌های درسی با نیازهای فعلی و آتی جامعه، روزآمد شدن برنامه‌های درسی با توجه به تحولات دانش بشری و… تدوین شده بود و بر اساس آن دانشگاه‌های دولتی سطح یک و دو می‌توانستند بدون نیاز به وزارت علوم، اقدام به بازنگری سرفصلها و منابع درسی کنند. درست است که امروز دیگر خبری از سطح‌بندی دانشگاه‌ها نیست، اما دانشگاه‌های دولتی برتر و مرکز استان می‌توانند این کار را دنبال کنند. البته این مساله تنها به دانشگاه‌های دولتی محدود نشده و بر اساس این آیین‌نامه، دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه پیام نور هم این اختیار را دارند و در مقابل دانشگاه‌های علمی کاربردی و فنی حرفه‌ای هم از طریق شورای برنامه‌ریزی مشترک این امکان را پیدا می‌کنند.
سرفصلها چگونه در دانشگاه‌ها تغییر می‌کنند؟
هرچند ابلاغ این آیین‌نامه در ۶ سال پیش می‌توانست شرایط متفاوتی را پیش‌روی دانشگاه‌ها قرار دهد، اما به نظر می‌رسد اجرای آن چندان از سوی مراکز آموزشی جدی گرفته نشد و به طور مثال دانشگاه بیرجند تازه در سال ۹۹، شیوه‌نامه اجرای این آیین‌نامه را تدوین و ابلاغ کرده بود. با این حال همه دانشگاه‌ها امروز شیوه نامه تقریباً یکسانی را برای تحقق این دستور تدوین کرده‌اند. برای بازنگری سرفصلها و یا تدوین برنامه جدید درسی، باید در کنار طرح این مساله از سوی عضو هیات‌علمی که به عنوان مجری طرح شناخته می‌شود، موضوع در کارگروه برنامه‌ریزی درسی یا در برخی دانشگاه‌ها در گروه آموزشی مورد نظر مورد موافقت قرار بگیرد، بعد از آن شورای دانشکده باید آن را تأیید کرده و درنهایت در شورای برنامه‌ریزی درسی دانشگاه تأیید شود، بعد تصویب نهایی در دانشگاه، موضوع برای اطلاع به وزارت علوم ارجاع داده می‌شود. البته در این میان برخی دانشگاه‌ها مانند خوارزمی، مدرک علمی مجری طرح را دکتری و مرتبه علمی‌اش را حداقل استادیاری تعیین کرده که نشان می‌دهد برخی دانشگاه‌ها ملاک‌هایی را هم برای این مهم تعیین کرده‌اند.
بازنگری یک برنامه درسی حداقل ۶ ماه زمان می‌برد
صادق کریمی، مدیر برنامه‌ریزی و توسعه آموزشی دانشگاه باهنر کرمان با بیان اینکه این دانشگاه مجوز اصلاح سرفصلها و عناوین درسی را در اختیار دارد، گفت: «اگر بخواهیم کلیه سرفصلها را در یک برنامه درسی مورد بازنگری قرار دهیم، حداقل ۶ ماه زمان لازم دارد و کارها از سوی کارگروه مختص به هر رشته و با حضور متخصصان دنبال می‌شود. از طرفی هم سرفصلی که بالای ۱۰ سال از آخرین تغییران گذشته باشد، در این کارگروه مورد بررسی قرار می‌گیرد و بعد نتیجه این کارگروه به شورای برنامه‌ریزی اعلام می‌شود؛ بعد از تصویب به شورای گسترش وزارت علوم اعلام می‌کنیم که قصد بازنگری سرفصل‌های درسی رشته مدنظر را داریم و اگر دانشگاه‌های دیگر در این حوزه ورود نداشته و اقدام به اصلاح برنامه درسی مدنظر نکرده باشند، به ما اعلام می‌شود که فرآیند را دنبال کنیم و بعد از گرفتن استعلام به کارگروه اعلام می‌کنیم که کارشان را شروع کنند.»
او ادامه داد: «بعد از اینکه برنامه نهایی در شورای برنامه‌ریزی درسی تصویب و شورای دانشگاه مصوب شود، برای تأیید و اجرایی‌سازی آن به وزارت علوم ارسال می‌شود. این فرآیند حدود ۶ ماه زمان می‌برد و نمی‌توان این کار را زودتر از این موعد انجام داد. البته کار بازنگری سرفصل درسی را می‌توان در کمتر از یک ماه انجام داد و نیازی هم به ارسال آن برای استعلام و کسب اجازه برای اجرایی کردنش از سمت وزارت علوم نیست.»
رویکرد جدید در ۲ سال اخیر مورد توجه دانشگاه‌ها قرار گرفت
مدیر برنامه‌ریزی و توسعه آموزشی دانشگاه باهنر کرمان تصریح کرد: «سال گذشته توانستیم یک برنامه درسی را به صورت کلی تغییر دهیم، اما در بحث بازنگری سرفصلها اقدامات قابل‌توجهی انجام شد، به طوری که از سال گذشته حداقل ۲۰ مورد بازنگری داشتیم. موضوع مهم در این زمینه آن است که رویکرد وزارت علوم برای ورود دانشگاه‌ها به این حوزه از سال‌های قبل وجود داشته اما واقعیت این است که تنها دو سالی می‌شود که این رویکرد وزارتخانه مورد‌توجه دانشگاه‌ها قرار گرفته است. از طرف دیگر بخش‌های مختلف و دانشکده‌ها چندان از این ظرفیت آگاه نبوده و نمی‌دانستند که خودشان می‌توانند برنامه‌های درسی‌شان را به روز کرده و یا به سمت تعریف رشته‌های میان رشته‌ای بروند.»
کریمی خاطرنشان کرد: «قطعا تداوم این مسیر ضروری است و اگر به‌خوبی در این حوزه حرکت کنیم، نیاز دانشجویان در حوزه‌های تئوری و مهارتی برطرف خواهد شد. قطعاً بازنگری سرفصلها و منابع درسی باعث می‌شود تا بتوانیم برنامه آموزشی متناسب با نیاز صنعت و جامعه را به دانشجویان ارائه دهیم.»
بازنگری سرفصلها و منابع درسی تحصیلات تکمیلی را آغاز کرده‌ایم
احمدرضا رئیسی، مدیرکل امور آموزش دانشگاه امیرکبیر با تاکید بر اینکه از سال ۹۵ این اختیار به دانشگاه‌ها داده شد تا بتوانند در حوزه تغییر سرفصلها و بازنگری عناوین درسی ورود کنند، گفت: «این کار از همان سال در دانشگاه ما دنبال شد و اغلب دانشکده‌ها هم اقدام به بازنگری اساسی در این حوزه کردند و تغییرات زیادی به خصوص در دروس تخصصی و اختیاری هر دانشکده صورت گرفت و طبیعتا اعضای هیات‌علمی هم درگیر این مساله شدند و هر استادی درباره دروس خاص به خودش، اظهارنظر کرده و حتی در حوزه نحوه ارائه و ارزیابی هم نظریابی صورت گرفت.»
او با بیان اینکه نتیجه این بازنگری هم به وزارت علوم ارسال شد، افزود: «امروز عناوین درسی بسیاری از رشته‌های ما در سایت وزارت علوم هم قرار دارد و به عنوان یک برنامه درسی تلقی می‌شود. البته درصد بازنگری در رشته‌های مختلف متفاوت است؛ چرا‌که برخی از رشته‌های ما جدید بود که نیاز چندانی به بازنگری نداشتند، اما در مقابل هم رشته‌هایی داشتیم که عناوین آن قدیمی‌تر بوده و نیاز داشت تا بازنگری کامل‌تری در آن انجام شود. به عبارت دیگر در برخی رشته‌ها، تنها چند واحد دستخوش تغییر قرار گرفت اما در برخی دیگر از رشته‌ها، دروس جدیدی به آن اضافه و سرفصل‌های قبلی هم مورد بازنگری قرار گرفت.»
روال تصویب برنامه‌ها زمان‌بر است
رئیسی تصریح کرد: «هر برنامه درسی ۵ سال اعتبار دارد و امروز هم وزارت علوم آیین‌نامه‌ای را ابلاغ و در آن اعلام کرده برنامه‌هایی که ۵ سال از عمر آنها می‌گذرد باید دوباره مورد بازنگری قرار بگیرد و امروز در حال بررسی این مساله در دانشگاه هستیم. موضوع دیگر اینکه روند بازنگری برخی از واحدهای درسی ما از سال ۹۴ آغاز اما سال ۹۶ و ۹۷ در دانشگاه به تصویب رسید. قطعا روال تصویب این برنامه‌ها زمان‌بر است و امروز دیگر تاکیدمان بر روی بازنگری سرفصلها و عناوین درسی مقطع تحصیلات تکمیلی است که پروسه آن را آغاز کرده‌ایم و در کنار بازبینی سرفصلها و ایجاد دروس جدید، عناوین گرایش‌ها هم بعضا تغییر می‌کند.»
مساله مهارت در بازنگری‌ها مدنظر قرار می‌گیرد
مدیرکل امور آموزش دانشگاه امیرکبیر خاطرنشان کرد: «یکی از ایده‌های اصلی برای تغییر سرفصلها، حرکت به سمت مهارت‌افزایی است؛ طبیعتا وقتی برنامه‌ای ۴۰ سال پیش تصویب شده بود، برای رفع نیازهای همان برهه بوده است و امروز بحث مهارت در بازنگری‌ها مدنظر قرار می‌گیرد اما در این میان هم محدودیت‌هایی وجود دارد و موضوع دیگر، هدف از بازنگری‌هاست که باید مدنظر قرار بگیرد. یعنی قرار است تکنسین تحویل صنعت بدهیم یا مهندس داشته باشیم؟ عده‌ای تصور می‌کنند فارغ‌التحصیل دانشگاه باید بتواند در صنعت کار کند، اما در دنیا هم چنین وضعیتی نیست و مهارت‌هایی که به دانشجو ارائه می‌شود، مهارت مهندسی است یعنی باید دیدگاه مهندسی داشته باشد. البته این تفاوت دیدگاه‌ها از سوی اساتید هم دنبال می‌شود.»
سرفصل‌های مصوب مورد استفاده دانشگاه‌های فاقد مجوز قرار می‌گیرد
حمیدرضا ولی‌پور، دانشیار گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی و مدیر کارگروه تخصصی برنامه‌ریزی و گسترش آموزش عالی باستان‌شناسی وزارت علوم با بیان اینکه رویه‌های مختلفی برای تغییر برنامه‌ها، عناوین و سرفصل‌های درسی خرده‌های آموزشی باستان‌شناسی در دانشگاه‌ها وجود دارد، گفت: «در دانشگاه‌های سطح یک کشور که به‌صورت هیات‌امنایی اداره می‌شوند، این امکان وجود دارد که گروه‌های آموزشی طی یک فرآیند آموزشی اقدام به تغییر سرفصلها و عناوین درسی کنند. به عنوان نمونه در دانشگاه شهید بهشتی، اساتید می‌توانند درخواست‌شان را در گروه آموزشی مربوطه مطرح کنند. پس از موافقت گروه با لزوم بازنگری عنوان یا سرفصل یک یا چند درس، اقدام برای بازنگری و نوشتن سرفصل‌های جدید در فرم‌های مصوب مدیریت برنامه‌ریزی و ارزیابی معاونت آموزشی دانشگاه، توسط اعضای گروه آغاز می‌شود، سپس تغییرات ایجادشده در شورای آموزشی گروه مصوب می‌شود و از طریق مدیر گروه به شورای آموزشی دانشکده ارجاع می‌شود. در شورای آموزشی دانشکده برنامه مذکور و تغییرات انجام‌شده مورد ارزیابی و بحث و بررسی مدیران گروه‌های آموزشی قرار می‌گیرد.»
او در همین زمینه افزود: «درصورت تصویب شورا، از طریق معاون آموزشی دانشکده موضوع در کمیسیون تخصصی آموزشی حوزه دانشی مربوطه مطرح و در حضور معاونان آموزشی دانشکده‌ها و پژوهشکده‌های حوزه دانشی طرح و درصورت تأیید کمیسیون در شورای آموزشی دانشگاه قرائت و درصورت عدم مخالفت اعضای شورای آموزشی دانشگاه به عنوان مصوبه این شورا تلقی می‌شود؛ بعد از طی این مراحل و با ارسال برنامه مذکور به وزارت علوم، تغییرات مدنظر قابلیت اجرایی پیدا می‌کند. البته باز هم تاکید می‌کنم اجرای این روند تنها برای دانشگاه‌هایی امکان‌پذیر است که مجوز چنین کاری در اختیار دارند و همه دانشگاه‌ها نمی‌توانند این مسیر را دنبال کنند. لازم به توضیح است که درخواست تغییر در برنامه درسی با توجه به منسوخ شدن آن برنامه‌ها ممکن است از سوی مدیریت برنامه‌ریزی و ارزیابی آموزشی دانشگاه به دانشکده‌ها و گروه‌های آموزشی ارجاع داده شود.»
دانشیار دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: «بعد از اینکه تغییرات در سرفصلها و برنامه درسی در شورای آموزشی دانشگاه‌های سطح یک تصویب شد، نسخه‌ای از آن به دفتر برنامه‌ریزی آموزشی وزارت علوم ارسال می‌شود، یعنی چه برنامه بازنگری کامل باشد و چه تغییرات در سطح ۳۰ تا ۴۰درصدی باشد، باید به اطلاع وزارت علوم برسد. از طرفی هم با توجه به اینکه روند تغییر سرفصلها و عناوین درسی در دانشگاه‌های دارای مجوز از گروه‌های آموزشی شروع و درنهایت به شورای آموزشی دانشگاه می‌رسد، قطعا هرچه سریع‌تر گروه‌های آموزشی، برنامه بازنگری درسی را در گروه خود به اتمام برسانند و تایید کنند، این روند هم با سرعت بیشتری در ادامه در سطح شوراهای دانشکده و دانشگاه دنبال خواهد شد.»
روند اصلاح سرفصلها در وزارت علوم چگونه است؟
مدیر کارگروه تخصصی برنامه‌ریزی و گسترش آموزش عالی باستان‌شناسی دفتر برنامه‌ریزی آموزشی وزارت علوم با بیان اینکه شورای آموزشی دانشکده‌ها هم معمولا هر دو هفته یک‌بار و گاهی هفته‌ای یک بار تشکیل جلسه می‌دهند، گفت: «پس از تصویب برنامه در گروه آموزشی در مجموع یک تا دو ماه زمان لازم است تا این برنامه در دانشگاه به نتیجه برسد. شرایط تغییر برنامه درسی در کارگروه تخصصی باستان‌شناسی وزارت علوم، متفاوت است. در این کارگروه که اعضای آن از برخی از دانشگاه‌های کشور انتخاب شده‌اند، یا با نظر اعضای کارگروه یا بنا به درخواست دفتر برنامه‌ریزی آموزشی وزارتخانه برنامه درسی که بیش از ۱۰ سال از زمان آخرین بازنگری آن گذشته باشد، مورد بازنگری قرار می‌گیرد. کارگروه می‌تواند برنامه بازنگری را به یکی از اعضای خود یا یکی از باستان‌شناسان مطرح و متخصص در یکی از دانشگاه‌های کشور بسپارد و از ایشان بخواهد که با تشکیل یک گروه تخصصی از اعضای هیات علمی دانشگاه‌های کشور مسئولیت بازنگری برنامه درسی را برعهده گیرد. سپس برنامه تدوین‌شده در کارگروه تخصصی مطرح شده و درصورت تصویب در اختیار دفتر برنامه‌ریزی آموزشی وزارت علوم قرار می‌گیرد تا ضمن قراردادن آن در سایت وزارتخانه برنامه به‌روزشده را در اختیار گروه‌های آموزشی باستان‌شناسی سراسر کشور قرار دهد.»
او با بیان اینکه دانشگاه‌هایی که اجازه تغییر سرفصلها و عناوین درسی را ندارند، درصورت منسوخ شدن برنامه درسی، باید از برنامه‌های به‌روزشده و مصوب دفتر برنامه‌ریزی آموزشی وزارت علوم بهره‌برداری کنند، گفت: «البته برنامه‌های به‌روز شده و مصوب دانشگاه‌های سطح یک هم که مورد تأیید وزارتخانه قرار گرفته است، می‌تواند توسط سایر دانشگاه‌ها اجرا شود. به طور مثال گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی برنامه درسی دوره کارشناسی باستان‌شناسی را در دانشگاه به‌طور کامل مورد بازنگری قرار داد و نسخه‌ای از آن از طریق معاونت آموزشی دانشگاه به دفتر برنامه‌ریزی آموزشی وزارت علوم ارسال شد؛ با توجه به اینکه از بازنگری قبلی این رشته مدت زمان زیادی گذشته بود بعد از بازنگری در دانشگاه شهید بهشتی، وزارت علوم به‌طور کامل برنامه درسی پیشین این رشته را منسوخ و گروه‌های باستان‌شناسی دانشگاه‌های سطح کشور را ملزم به اجرای برنامه درسی دانشگاه شهید بهشتی کرد.»
مدیر کارگروه تخصصی باستان‌شناسی دفتر برنامه‌ریزی آموزشی وزارت علوم افزود: «زمان تصویب برنامه درسی جدید از سوی کارگروه بنا به مقطع تحصیلی مدنظر متفاوت است، اما درمجموع وقتی برنامه و سرفصلها و عناوین به کارگروه برسد، در یک یا دو جلسه کارشناسی مورد بحث و ارزیابی اعضا قرار می‌گیرد و چنانچه مورد تایید قرار بگیرد مصوب می‌شود و اگر نیاز به اصلاح داشته باشد، موارد به طور مشخص به مسئول بازنگری ارجاع شده و پس از اصلاح مجددا برای تصویب به کارگروه می‌آید. این فرآیند ممکن است در یک بازه زمانی ۲ تا ۳ ماهه به انجام برسد.»
ولی‌پور با بیان اینکه کارگروه‌های مختلف در دفتر برنامه‌ریزی از مدت‌ها قبل فعال بودند، با تشریح وضعیت رشته باستان‌شناسی در وزارت علوم تصریح کرد: «تا یک سال پیش کارگروه تخصصی باستان‌شناسی به‌طور مستقل در دفتر برنامه‌ریزی آموزشی وزارت علوم وجود نداشت، اما به همت برخی از همکاران و معاون محترم آموزشی وقت وزارت علوم این کارگروه تأسیس شد و اعضای آن با حکم معاون آموزشی وزارت علوم برای مدت دو سال از دانشگاه‌های سطح کشور انتخاب شدند. اکنون این کارگروه به‌صورت مستقل ذیل حوزه علوم اجتماعی دفتر برنامه‌ریزی آموزشی وزارت علوم فعالیت می‌کند و وظیفه پایش، ارزیابی و برنامه‌ریزی آموزشی و پژوهشی رشته باستان‌شناسی را در سطح کشور بر عهده دارد.»
مشغله و مخالفت گروه‌ها؛ مانع مشارکت اساتید در روند بازنگری
در نگاه اول دانشگاه‌ها با چراغ‌سبز وزارت علوم اجازه ورود در منابع درسی را پیدا کرده و نه‌تنها می‌توانند سرفصلها را تغییر دهند، بلکه امکان ایجاد منابع درسی جدید را هم دارند، اما با توجه وضعیت موجود باید عنوان کرد روند فعلی هم نتوانسته آنطور که باید چاره‌ساز باشد. اتفاقی که در نگاه اول اساتید به‌عنوان مقصر شناخته شده و به‌نوعی کم‌کاری آنها در این حوزه، دلیل عدم تغییر جدی در حوزه بازنگری سرفصلها به شمار می‌رود. هرچند این مساله چندان هم بی‌ربط نیست، اما واقعیت این است که اعضای هیات‌علمی انگیزه کافی برای ورود جدی در این حوزه را ندارند. محمدرضا محمدی، عضو هیات‌علمی دانشگاه علم و صنعت با تایید این مساله به «فرهیختگان» گفت که بازنگری سرفصل‌های دروس دانشگاهی نیازمند زمان است و با توجه به اینکه اساتید در کشور بعضا در یک ترم چند درس را ارائه می‌دهند و حجم کارشان بالا است، اهمیت چندانی به این مساله نمی‌دهند. حتی اگر اساتید هم تمایل داشته باشند، با توجه به اینکه بازنگری سرفصلها و ایجاد دروس جدید باید در گروه و دانشکده تصویب شده و بعد از آن تغییرات اعمال شود، در بسیاری از موارد گروه و دانشکده مخالف بوده و عنوان می‌کنند سرفصل‌های فعلی را قبول دارند. این دو مولفه باعث می‌شود تا بحث بازنگری چندان از سوی اساتید دنبال نشود.
او با تاکید بر اینکه قطعا دروس دانشگاهی باید به‌روزرسانی شوند، ادامه داد: «به دلایلی که عنوان شد، می‌بینیم که عموما همان برنامه‌های درسی که وجود دارد با کمی تغییرات و بدون حرکت به سمت مهارت‌آموزی اصلاح می‌شوند. از سوی دیگر در دانشگاه خودمان بخشی از اساتید معتقد هستند برخی از دروس مانند فیزیک ۱ اصلا به درد دانشجوی کامپیوتر نمی‌خورد یا دروس ریاضی خاص هر دانشکده به‌روز نشده است؛ اما درمقابل می‌بینیم که مقاومت شدیدی برای تغییر در این حوزه‌ها وجود دارد و اجازه تغییر در این حوزه‌ها داده نمی‌شود.»
بی‌انگیزگی اعضای هیات‌علمی یکی از موانع برای تغییر و بازنگری سرفصلها به شمار می‌رود، اما قطعا می‌توان با ایجاد تغییراتی در این بخش نه‌تنها مشارکت اساتید را به همراه داشت، بلکه منابع درس را به سمت مهارت‌افزایی سوق داد. موضوعی که محمدی تحققش را در گروه ارزیابی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی دانست و عنوان کرد: «با ارزیابی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی می‌توان شرایط را برای تغییر سرفصلها فراهم کرد. یعنی باید با ارزیابی آنها و میزان حضور و موفقیت آنها در صنعت، به دانشگاه‌ها امتیاز دهیم، اگر این اتفاق رخ دهد خودبه‌خود دانشگاه‌ها به سمت مهارت‌افزایی حرکت می‌کنند، با این کار شرایط در حوزه بازنگری سرفصلها و منابع درسی هم متفاوت می‌شود. یعنی اگر بگوییم دانشگاه‌هایی که بتوانند فارغ‌التحصیلان موفق‌تری را در عرصه بازار تربیت کنند، بودجه بیشتری دریافت می‌کنند. به‌صورت خودکار دانشگاه‌ها هم به این سمت می‌روند که منابع درسی‌شان را به سمت مهارت‌افزایی سوق دهند.»
چند سالی می‌شود که مسئولان آموزش عالی از ارائه دروس مهارتی در دانشگاه‌ها صحبت می‌کنند، اما واقعیت این است که هنوز تولید مقاله در دانشگاه‌ها در راس قرار دارد و به گفته محمدی تا زمانی که این مساله پابرجاست نمی‌توان انتظار حرکت منابع درسی به سمت مهارت‌افزایی را داشت.
روند فعلی بازنگری سرفصلها تغییر می‌کند؟
یکی از موضوعات مهم در بازنگری سرفصلها، مدت زمان گذشته از آخرین بازنگری است، یعنی اگر حداقل ۵ سال از آخرین تغییر گذشته باشد و شورای برنامه‌ریزی و گسترش وزارت علوم هم برای بازنگری آن اقدامی انجام نداده باشد، دانشگاه‌ها بالاجبار باید در این زمینه ورود کنند. از طرفی هم اگر دانشگاهی برنامه درسی را مصوب کند و در برنامه‌های وزارت علوم ثبت شود، دیگر دانشگاه‌ها ملزوم به ارائه آن خواهند شد. درست است که مسیر فعلی، یکی از اتفاقات قابل‌قبول در تغییر منابع درسی و به‌روزرسانی آنها محسوب می‌شود، اما آنطور که رضا نقی‌زاده، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی به «فرهیختگان» گفته قرار است تغییرات جدیدی در برخی روندها ایجاد شود و باید منتظر مصوبات جدید در این زمینه بمانیم. هرچند این مقام مسئول توضیح بیشتری در این زمینه ارائه نداد، اما با توجه به این صحبت‌ها، به نظر می‌رسد قرار است در آینده نزدیک همین مسیر هم دستخوش تغییراتی شود.
منبع:فرهیختگان
