با شروع سال ۱۴۰۱ و اعلام شعار «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال آفرین» برخی از مسئولان حوزه آموزش و دانشگاهی کشور برنامه‌ها و درخواست‌هایشان را در جهت تحقق این شعار اعلام کردند
برداشتن قدمی برای غلبه بر تحریم‌های ظالمانه و از طرفی رفع حاشیه‌ها و جنجال‌های مطرح درباره مهاجرت نیرو‌های جوان و متخصص از کشور شاید یکی از بهانه‌های انتخاب شعار «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال آفرین» برای امسال باشد؛ بنابراین رشد شرکت‌های دانش بنیان در کشور و برنامه‌ریزی‌ها درجهت توسعه اقتصاد دانش بنیان به جای اقتصاد نفتی برای شکستن تحریم‌ها گامی برای اشتغالزایی جوانان و همچنین رشد کشور محسوب می‌شود.
اقدام برای تحقق شعار امسال، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها را بیش از هر نهاد، سازمان و دستگاه دیگری در کشور درگیر می‌کند و مسئولیت سنگینی است که مسئولان را به تغییر راه و سبک دانشجوپروری ملزم می‌کند. تاکنون شرکت‌های دانش‌بنیان، مهارت‌آفرینی و بها دادن به ایده‌های نوآورانه و خلاقانه، کار فوق برنامه دانشگاه‌ها محسوب می‌شد و تکیه بر تغییر نسل آنچنان که باید در تمام دانشگاه‌ها جدی مطرح نبود البته که تمامی دانشگاه‌ها نسل سوم و چهارم شدن را در برنامه داشتند، اما عملا در فعالیت آن‌ها اقدام موثری را شاهد نبودیم. حال دیگر شرایط فرق می‌کند و دانشگاهیان به تکاپو افتاده‌اند لذا برخی مسئولان دانشگاه‌ها برنامه‌ها و درخواست‌های خود برای گام برداشتن در راستای تحقق شعار امسال را بیان کردند.
دانشگاه تهران / به دانشگاه‌ها اجازه اصلاح آیین‌نامه ارتقای علمی اساتید داده شود
سید محمدمقیمی، رئیس دانشگاه تهران، دانشگاه‌ها را از مخاطبان اصلی تحقق شعار سال دانست و گفت: در این راستا باید آیین‌نامه‌های ارتقای علمی اساتید و ضوابط و شرایط احراز جذب اعضای هیئت علمی جدید، دانشجویان استعداد درخشان و نخبه علمی را اصلاح کنیم و این اختیار به دانشگاه‌های برتر کشور داده شود که در اسرع زمان و به دور از فرآیند بروکراتیک زمان‌بر و ناکارآمد، نسبت به اصلاح آیین‌نامه‌ها و رویه‌ها اقدام کنند.
دانشگاه صنعتی شریف / توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان از اهداف دانشگاه است
رسول جلیلی، رییس دانشگاه صنعتی شریف بیان کرد: توسعه کمی شرکت‌های دانش‌بنیان در کنار دانشگاه و از طرفی بزرگ کردن برخی شرکت‌های دانش‌بنیان موجود، از اهداف دانشگاه صنعتی شریف خواهد بود. البته شعار سالی که مقام معظم رهبری انتخاب کرده‌اند برای دانشگاه شریف جدید نیست بلکه استمرار حرکت قبلی دانشگاه است؛ یعنی ما باید حرکت قبلی را شدت ببخشیم و مطمئن باشیم حرکتی که شروع کرده بودیم موردنیاز جامعه نخبگی و فرهیختگان فارغ‌التحصیل دانشگاه است.
دانشگاه شهیدبهشتی / همه دانشگاهیان توانایی تاسیس شرکت دانش‌بنیان ندارند
شکری، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه شهید بهشتی بیان کرد: در حوزه کارآفرینی و ایجاد شرکت‌ها، در مجلس قانونی تصویب شد که اعضای هیئت‌علمی می‌توانند شرکت تاسیس کنند؛ اما مطابق با قانون همسان‌سازی، عضو هیئت‌علمی اجازه کار کردن بیرون از دانشگاه را ندارد. این موارد در تناقض هستند و اگر قانون همسان‌سازی اجرا شود، اعضای هیئت‌علمی عملاً نمی‌توانند به سمت شرکت‌های دانش‌بنیان بروند.
شکری افزود: اگر کسی بخواهد شرکت تاسیس کند و مدیرعامل آن شود، عملاً از کار دانشگاهی خود می‌ماند. مگر مواردی که برای کار دانشگاهی تعریف می‌کنیم، به شکل دیگری صورت گیرد که آن‌هایی که این ظرفیت را دارند، بتوانند در دانشگاه شرکت‌های دانش‌بنیان را ایجاد کنند و این اقدام با وظایف دانشگاهی اعضای هیئت‌علمی هم‌سو شود.
وی با بیان این نکته که باید توجه داشت که همه دانشگاهیان توانایی و ظرفیت تاسیس شرکت دانش‌بنیان ندارد، گفت: برخی افراد دارای این ظرفیت هستند و باید امکانات را برای آن‌ها فراهم کرد و آن‌هایی که این ظرفیت را ندارند، به شکل دیگری فعالیت کنند. به همین دلیل یک نگاه همه‌جانبه‌نگر باید در این زمینه وجود داشته باشد و آیین‌نامه‌ها در این راستا تدوین شود.
دانشگاه علامه طباطبایی / رشته‌های علوم انسانی را با مراکز رشد و کارآفرینی گره می‌زنیم
عبدالله معتمدی رییس دانشگاه علامه طباطبایی گفت: ما در دانشگاه با شعار مرجعیت در علوم انسانی به دنبال تحول در علوم انسانی هستیم. بخشی از تحول در علوم انسانی این است که علوم انسانی ما قرآن بنیاد، اسلامی، متناسب با مبانی معرفتی و انسان‌شناختی اسلامی شود. بخش دیگر تحول در علوم انسانی، کاربردی کردن و بومی کردن علوم انسانی است. ما در جهت تحقق شعار سال، رشته‌های علوم انسانی را با مراکز رشد و کارآفرینی گره می‌زنیم تا دانشجویان ما بتوانند ایده‌های فناورانه خود را در پایان تحصیل به گونه‌ای مطرح کنند که بتوانند کسب و کاری داشته باشند.
دانشگاه علمی کاربردی / می‌توانیم محور توسعه اشتغال آفرین در کشور باشیم
حسین بلندی، رییس دانشگاه جامع علمی کاربردی با بیان اینکه این دانشگاه برای تحقق شعار امسال، برنامه‌ریزی لازم را با استفاده از تمامی پتاسیل‌ها در سراسر کشور انجام داده و اقدامات عملیاتی خود را آغاز نموده است، اظهار داشت: این دانشگاه از دو منظر به شعار سال توجه دارد. از یک سو تلاش می‌نماید نقش خود را در تحقق شعار سال در چارچوب کارکرد‌های دانشگاه و با تربیت نیروی انسانی ماهر از طریق اجرای دوره‌های علمی‌کاربردی متناسب با نیاز کار و توأم با فناوری‌های نوین روز محقق کند و از سوی دیگر با سه رویکرد عمده توسعه فناوری، توسعه اشتغال‌آفرین و توسعه صلاحیت حرفه‌ای یاریگر دیگر نهاد‌ها و سازمان‌ها در تحقق توسعه متوازن و پایدار تربیت نیروی انسانی متخصص کارآمد و مورد نیاز بخش‌های مختلف کشور باشد.
وی افزود: دانشگاه جامع علمی‌کاربردی با توجه به انعطاف پذیری خود و ارتباط با بازار کار و بخش خصوصی می‌تواند محور توسعه اشتغال‌آفرین در کشور باشد لذا تلاش می‌نماید پیشران این حرکت در آموزش عالی بوده و برای اشتغال همه دانش‌آموختگان آموزش عالی کشور برنامه ریزی نماید.
دانشگاه پیام نور / تحول جدی در حوزه فناوری و نوآوری دانشگاه برای تحقق شعار سال
محمدعلی ابراهیمی، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه پیام نور از تحول جدی در حوزه فناوری و نوآوری این دانشگاه در راستای تحقق فرمان مقام معظم رهبری برای تولید دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین در سال ۱۴۰۱ خبر داد و گفت: بهبود و ارتقا شاخص‌های فناوری و نوآوری دانشگاه، توسعه و ترویج فرهنگ کارآفرینی، فناوری و نوآوری در دانشگاه و تعمیق گفتمان فناوری و نوآوری به عنوان گفتمان غالب در دانشگاه و تقویت روابط و تعاملات با بازیگران اصلی در این حوزه، اجرای برنامه‌های اثربخش برای توانمندسازی و مهارت افزایی، تسهیل امور، زمینه سازی و تلاش برای حضور مؤثر و نقش آفرینی فعال‌تر اعضای غیرهیئت علمی دانشگاه در حوزه فناوری و نوآوری، برنامه ریزی برای حضور فعال در نظام ایده‌ها و نیاز‌ها (نان) زیرمجموعه وزارت علوم، اهم برنامه‌های امسال است.
وزارت علوم / برنامه‌ریزی برای ۴ اقدام کلیدی
رضا نقی زاده، دبیر اتاق فکر سیاستگذاری علم وزارت علوم با اشاره به ۴ اقدام کلیدی این وزارتخانه در جهت تحقق شعار سال گفت: اقدام اول در سطح آموزش است که ضرورت آموزش‌های مهارتی و افزایش ضریب اشتغال‌پذیری را ایجاب می‌کند. گستره آموزش در دانشگاه‌ها باید فراتر از آموزش‌های کتب تخصصی باشد و باید به رویکرد‌های چند ساحتی در آموزش مهاجرت کرد.
وی ادامه داد: اقدام کلیدی دوم، توسعه پژوهش‌های کاربردی به‌ویژه مرتبط با پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی است. باید بپذیریم که هم‌اکنون نظام جذب و به‌کارگیری دانشجویان تحصیلات تکمیلی در کشور معیوب است و باید با استفاده از فرصت سال جدید، تحولات اساسی در آن ایجاد کرد.
این متخصص سیاستگذاری علم، فناوری و نوآوری تاکید کرد: جذب دانشجوی دکتری، بدون در نظر گرفتن نیاز‌ها و تقاضا‌های فعال، از دست دادن فرصت‌ها و امکانات ناشی از پنجره نیروی انسانی متخصص و دانش محور است.
نقی زاده اقدام کلیدی سوم را افزایش مشارکت دانشجویان، دانش‌آموختگان و اعضای هیئت علمی در زیست‌بوم دانش‌بنیان دانشگاه‌ها عنوان کرد و گفت: در شرایط کنونی سهم مشارکت در زیست‌بوم دانش‌بنیان دانشگاه‌ها کم‌تر از پنج درصد است و با همین امکانات فعلی می‌توان ظرفیت مشارکت دانشجویان، دانش‌آموختگان و اعضای هیئت علمی را به دو برابر شرایط فعلی افزایش داد.
وی چهارمین اقدام کلیدی وزارت علوم که باید در سال جدید مورد توجه قرار گیرد را «توسعه شرکت‌ها و کسب و کار‌های فناور، نوآور و کارآفرین در دانشگاه‌ها» عنوان کرد و گفت: امروز زمان آن است که فاصله بین ایده تا کسب و کار فناور، نوآور و دانش بنیان را در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و فناوری کاهش داد.
از وزارت بهداشت به دانشگاه‌های علوم پزشکی / به عملیاتی‌سازی برنامه‌های تحقق شعار سال توجه شود
پناهی معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت خطاب به دانشگاه‌های علوم پزشکی گفت: برنامه‌هایی که برای سال جاری ارائه می‌کنید، قابل اجرا باشد و به عملیاتی‌سازی برنامه حتما توجه شود و تا جای ممکن به تامین زیرساخت‌هایی که در راستای شعار نیست، پرداخته نشود. همه دانشگاه‌ها بر اساس زیرساخت و توانمندی که دارند و اعضای هیئت علمی و نیروی انسانی که دارند برنامه بدهند. باید مراکز تحقیقاتی، پویا و در راستای سیاست‌های دانشگاه باشد. شرکت‌های دانش بنیان، هسته‌های فناوری، پارک‌های علم و فناوری همه در یک راستا حرکت کنند.
وی با تاکید بر اینکه از توانمندی دانشگاه‌ها به صورت تقسیم‌بندی آمایش منطقه‌ای استفاده شود، یادآور شد: اگر دانشگاهی زیرساخت خوبی دارد، دیگر دانشگاه‌های اطراف از آن امکانات بهره‌مند شوند.
پناهی با بیان اینکه باید به قشر جوان و نخبه بها داده شود، گفت: در مراکز تحقیقاتی و پژوهشکده‌ها برای جوانان فرصت‌سازی شود. ابتدا باید نیرو‌های متخصص را خودمان جذب کنیم لذا برای این مسئله باید ظرفیت‌سازی شود. وقتی مبادرت به تشکیل و تقویت شرکت دانش بنیان می‌کنیم، باید بدانیم هدف فقط افزایش کمی نیست. این امر حتما باید با برنامه و تعیین ماموریت‌ها باشد تا بدانیم این شرکت‌ها کدام نیاز کشور را تا پایان سال تامین می‌کنند.
بنیاد ملی نخبگان / ۳ استراتژی برای دستیابی به هدف و تحقق شعار سال
باقری مقدم سرپرست قائم مقام بنیاد ملی نخبگان بیان کرد:این بنیاد با توجه به شعار امسال با سه استراتژی «جذب و بکارگیری مستعدان و نخبگان در شرکت‌های دانش بنیان و موسسات علمی و دانشگاهی کشور» و «پشتیبانی از اجتماعات نخبگانی برای راه‌اندازی شرکت‌های دانش بنیان» و «جذب و به کارگیری در بخش‌های کارشناسی و مدیریتی ساختار حکمرانی و دستگاه‌های اجرایی کشور» در مسیر دستیابی به اهداف حرکت می‌کند.
سازمان سنجش / استفاده از فناوری‌های دانش بنیان برای برگزاری آزمون‌ها
عبدالرسول پورعباس رییس سازمان سنجش آموزش کشور گفت: هدف‌گذاری سازمان حرکت در مسیر استفاده کاربردی از فناوری‌های نوین و دانش بنیان در برگزاری آزمون‌های الکترونیکی و بدون کاغذ است.
رئیس سازمان سنجش آموزش کشور با اشاره به ضرورت ارتقاء کیفیت فعالیت‌ها با ارائه بهترین خدمات به داوطلبان گفت: به منظور ایجاد زیرساخت‌های فنی برگزاری آزمون‌های الکترونیکی بدون کاغذ و با استفاده از شرکت‌های دانش بنیان به زودی مرکز نوآوری و هوشمند سازی سازمان سنجش آموزش کشور راه‌اندازی می‌شود.
